موارد سوء پیشینه چیست و چگونه برطرف می شود؟

موارد سوء پیشینه کیفری یا به اختصار، موارد سوء پیشینه، به ازای ارتکاب جرم با تخطی از قوانین، ثبت می‌شوند. پس از اینکه فرد، مجازات ناشی از محکومیت‌های قطعی کیفری در جرایم عمدی را به پایان ببرد، از تعدادی از حقوق اجتماعی محروم می‌شود و در این زمان، برای وی سوء پیشینه یا سو سابقه کیفری درج می‌شود. البته با توجه به نوع جرم، بعد از گذشت زمان معینی، از وی اعاده حیثیت می‌شود و وضعیت او، به حالت سابق باز می‌گردد.

موارد سوء پیشینه شامل چه جرایمی می شود؟

قانون مجازات اسلامی درباره محرومیت فرد دارای سو پیشینه، در ماده ۲۵ شرح داده است. ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، در خصوص موارد سو پیشینه کیفری از این قرار است: «محکومیت قطعی در جرایم عمدی، پس از اجرای حكم يا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در اين ماده، محكوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می‌كند.» اما موارد سوء پیشینه دقیقاً چه جرایمی را شامل می‌شود؟

• فرد با محکومیت‌هایی که به صدور مجازات حبس ابد یا سلب حیات برای وی منجر شده است. مدت ماندگاری این سو پیشینه ۷ سال و موعد شروع آن از پس از اتمام دوره مجازات حکم اصلی است.
• فرد با محکومیت‌هایی که به صدور مجازات قطع عضو یا قصاص عضو برای وی منجر شده است. مدت ماندگاری این سو پیشینه ۳ سال است و موعد شروع آن از پس از اتمام دوره مجازات حکم اصلی است.
• فرد با محکومیت‌هایی که به صدور مجازات شلاق حدی یا قصاص عضو (در صورت برقراری شرایط خاص دیه) برای وی منجر شده است. مدت ماندگاری این سو پیشینه ۲ سال است و موعد شروع آن از پس از اتمام دوره مجازات حکم اصلی است.

به خاطر داشته باشید احتمال حکم حبس ابد برای افراد دارای سو پیشینه بسیار بیشتر است.

وجود موارد سوء پیشینه باعث محرومیت از چه چیزهایی می شود؟

• داوطلب شدن برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شورای اسلامی شهر و روستا .
• عضویت در شورای نگهبان ، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیات دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور.
• تصدی ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری.
• استخدام و یا اشتغال در کلیه دستگاه‌های حکومتی مانند صدا و سیما، نیروهای مسلح و غیره.
• اشتغال به عنوان وکیل پایه یک دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری.
• انتخاب شدن یا عضویت در انجمن‌ها، شوراها، احزاب و جمعیت‌ها به موجب قانون یا با رای مردم.
•  انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام.
• عضویت در هیات‌های منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف.
• اشتغال به عنوان مدیر مسئول یا سردبیر رسانه‌های جمعی.
• انتخاب شدن به سمت داوری یا کارشناسی در مراجع رسمی.
• استفاده از نشان‌های دولتی و عناوین افتخاری.

مدت زمان پاک شدن موارد سوء پیشینه چقدر است و آن‌ها را چگونه پاک کنیم؟

پیش از پرداختن به روش‌های رفع سو پیشینه، باید به یک نکته توجه کرد؛ در این حالت فرد مجبور به پاک کردن یا رفع سو پیشینه خود نیست. این حالت زمانی است که در جرایم قابل گذشت، شاکی یا مدعی خصوصی گذشت کند؛ بعد از آن آثار تبعی مجازات هم رفع می‌شود.

اما اگر جرایم قابل گذشت نباشند، فرد برای پاک کردن موارد سو پیشینه خود باید چه کار کند؟ همان طور که در بالاتر به دسته بندی انواع محکومیت‌ها و مدت زمان ماندگاری آن در سو پیشینه پرداختیم، افراد با توجه به نوع مجازات خود بین ۲، ۳ و ۷ سال باید برای رفع سو پیشینه خود منتظر بمانند.

روش های استعلام موارد سوء پیشینه

به صورت کلی، استعلام و کسب اطلاع از رفع شدن سو پیشینه را می‌توان در دو حالت کلی انجام داد؛ در حالت اول، متقاضی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا همان پلیس بعلاوه ده، مراجعه نماید و پس از ارائه مدارک لازم، گواهی سو پیشینه خود را دریافت کند. مدارک مورد نیاز در استفاده از این حالت عبارت‌اند از:

• اصل شناسنامه
• اصل کارت ملی
• عکس بیومتریک

پس از انجام انگشت‌نگاری و تشخیص هویت، گواهی سو پیشینه، به آدرس پستی فرد ارسال می‌شود.

در حالت دوم، فرد می‌تواند از سامانه ثنا برای دریافت گواهی عدم سو پیشینه استفاده کند؛ منتهی در صورتی که فرد از قبل در سامانه ثنا (درگاه خدمات الکترونیک قضایی) ثبت نام کرده و احراز هویت شده باشد. در ادامه فرد با ورود به سامانه و انتخاب گزینه «ثبت درخواست گواهی عدم سوء پیشینه» از منوی سمت راست، نسبت به درخواست این گواهی اقدام می‌کند. نتیجه حاصل از درخواست از طریق سامانه به شما اطلاع داده خواهد شد.

کلام آخر

با توجه به آنچه گفته شد، برای پاک کردن سو پیشینه، لازم نیست فرد هیچ اقدامی انجام دهد؛ در واقع موارد مندرج در سو پیشینه پس از گذراندن مدت مشخص از گواهی شما حذف خواهند شد. لذا تنها کاری که برای اطلاع از وجود موارد سو پیشینه در گواهی خود باید انجام دهید، این است که گواهی سوء پیشینه خود را استعلام کنید. این امر از دو طریق مراجعه حضوری به پلیس بعلاوه ده و استفاده از سامانه ثنا امکان پذیر است.

سوالات متداول در خصوص سوء پیشینه