هر فرد می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه، یکبار نام خود را تغییر دهد. افراد می‌توانند از مشاوره وکیل ثبت احوال بهره گیرند. اما اگر اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه، درخواست تغییر نام در شناسنامه او را به هردلیلی نپذیرفت، فرد می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه و درخواست خود را مطرح کند. اگر نام انتخابی جدید از نام‌های ممنوعه نباشد، دادگاه به آن رسیدگی کرده و اداره ثبت احوال را محکوم می‌کند. با ما در ایران وکالت همراه باشد.
یکی از دارایی‌های ارزشمندی که فرد از زمان تولد تا مرگ همراه خود دارد، نام اوست. نامی که مورد علاقه فرد باشد، اعتماد به نفس او را افزایش و حس خوشایندی ایجاد می‌کند. یکی از وظایفی که پدر و مادر در مقابل فرزند خود بر عهده دارند، انتخاب نام شایسته برای او است.
نامگذاری یک عمل مقدس برای بسیاری از ادیان و کشورهاست به گونه ای که مصریان باستان معتقد بودند که معنای نام هر فرد بر شخصیت او نیز تاثیر می‌گذارد به طور مثال فردی که نامش شجاع است، شخصیت جسور و شجاعی دارد. اما در برخی موارد، فرزندان از نامی که پدر و مادر برای آن‌ها انتخاب کرده‌اند، ناراضی هستند و تمایل به تغییر نام خود دارند.
دستورالعمل تغییر نام در شناسنامه
برای تغییر نام در شناسنامه مانند تغییر نام خانوادگی نیاز به مراجعه به دادگاه و طی کردن مراحل قضایی نیست و می‌توان از طریق بهترین وکیل ثبت احوال مجرب پیگیری نمود. امروزه، کمیته نام در سازمان ثبت احوال تشکیل شده که وظیفه رسیدگی به درخواست تغییر نام در شناسنامه را دارد و اگر این تغییر با دستورالعمل‌ها مغایرتی نداشته باشد، با این درخواست موافقت می‌شود.
در گذشته، فرد متقاضی برای تغییر نام خانوادگی در شناسنامه باید دادخواستی را به دادگاه ارائه و به وسیله وکیل از خود در دادگاه دفاع می‌کرد، که این رویه در برخی از موارد، مشکلاتی را برای فرد متقاضی ایجاد و باعث می‌شد شخص برای پذیرش دادگاه، اظهاراتی دور از واقعیت بیان کند.
شرایط تغییر نام در شناسنامه
- شخص به سن قانونی رسیده باشد.
- فرد کمتر از ۱۸ سال بوده اما حکم رشد داشته باشد
- برای فرزندان کمتر از ۱۸ سال، پدر یا جد پدری همراه با ارائه شناسنامه می‌تواند اقدام کند
- برای افراد صغیر و محجور، سرپرست قانونی ( قیم ، امین ، وصی ) مدارک مستندی که از سمت او احراز شده باشد را ارائه دهد.
مدارک مورد نیاز برای تغییر نام در شناسنامه
- اصل شناسنامه و دو برگ تصویر آن
- تکمیل فرم درخواست تغییر نام
- پرداخت هزینه متعلقه مطابق با تعرفه
تغییر نام مذهبی در شناسنامه
به طور معمول، تغییر نام مذهبی هم در اداره ثبت احوال و هم در دادگاه با مخالفت همراه است، مگر اینکه نام جدید نیز از نام‌های مذهبی بوده و فراوانی آن نیز از نام قبلی بیشتر باشد، به طور مثال فردی که نامش جعفر است می‌تواند تقاضای تغییر نام خود به محمد یا علی داشته باشد ولی عکس این مورد امکان‌پذیر نیست.
ماده قانونی در رابطه با تغییر نام در شناسنامه چیست؟
ماده ۲۰ قانون در مورد تغییر نام در شناسنامه به صورت زیر عمل می‌کند:
انتخاب نام با فرد است. برای انتخاب آن، نامی ساده یا مرکب مانند محمد، محمدمهدی، حسین و سایر، که یک اسم محسوب می‌شوند، امکان‌پذیر است. در این میان دو تبصره وجود دارد.
- تبصره ۱: انتخاب نام‌هایی که باعث هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شوند، امکان‌پذیر نیست. به‌علاوه، القاب و نام‌هایی که زننده و مستهجن هستند یا با جنسیت فرد تناسبی ندارند ممنوع می‌باشد.
- تبصره ۲: لیست نام‌های ممنوع بر عهده شورای ملی ثبت احوال است که این شورا، نام‌های تغییرپذیر را تعیین و به سازمان ثبت احوال اعلام می‌کند.
طبق قانون چه نام‌هایی می‌تواند تغییر کند؟
مطابق با ماده ۲۰ قانون و تبصره‌های آن، انتخاب اسامی زیر ممنوع می‌باشد و کسانی که دارای این نام‌ها هستند می‌توانند با رعایت مقررات، اقدام به تغییر نام در شناسنامه خود کنند.
- نام‌هایی که در عرف یک نام به حساب نمی‌آیند و به صورت نام‌های مرکب ناموزون هستند مانند شهره فاطمه، سعید بهزاد و سایر.
- نام‌هایی که باعث هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شوند مانند عبدالعزی و عبدالات به این دلیل که لات و عزی هردو نام بت‌هایی قبل از اسلام در مکه بودند.
- استفاده از عناوین اعم از لشکری و کشوری در نام‌ها و یا ترکیب کردن عنوان با اسم مانند سرتیپ، دکتر، شهردار، سروان، شهردار علی و سایر.
- القاب که شامل القاب ساده و مرکب می‌باشد حاجیه سلطان، سلطانعلی، ملک الدوله، شوکت الملک .
- نام‌هایی که زننده و مستهجن هستند، زننده و مستهجن به این معنا که بر اساس زمان، مکان یا به دلایل زیر، استفاده از آن برای فرد زننده باشد و این مورد به تایید شورای عالی برسد.
- اسم‌هایی که با فرهنگ و مقدسات و عرف جامعه، همخوانی نداشته باشد مانند خونریز، چنگیز، لات.
- نام‌هایی که شخص را تحقیر می‌کند و یا معنی آن‌ها مورد پذیرش جامعه نیست مانند کنیز، گدا، گت آقا و سایر.
- اسم‌هایی که با جنس فرد تضاد دارد: مانند انتخاب نام اشرف یا ماشاالله برای مونث.
- نام‌هایی که دارای کلمات زائد و غیر ضروری هستند مانند قلی، غلام، قوچ.
- اشتباهات املایی در نام افراد که در برخی از موارد به دلیل عدم آشنایی مامور ثبت احوال با تلفظ و معنای آن ایجاد شده است مانند منیجه به منیژه، زهراب به سهراب و سایر.
- در یک خانواده نام فرزند با پدر و مادر یکی باشد.
- در یک خانواده اسامی برادران و خواهران همنام باشد.
- افرادی که نام آن‌ها، همنام روزهای هفته باشد.
- تغییر نام از حالت عربی به فارسی مانند رحمن به رحمان ، اسحق به اسحاق و سایر.
- افرادی که به دین اسلام پیوستند و قصد تغییر نام خود را دارند.
جمع بندی
در این نوشته از ایران وکالت به بررسی مراحل تغییر نام در شناسنامه پرداختیم و در انتها در مورد اسامی که می‌توان اقدام به تغییر نام در شناسنامه کنند، پرداختیم. لازم به ذکر است اگر در راه تغییر نام در شناسنامه با هر گونه مشکل یا سوالی مواجه شدید با وکیل ثبت احوال مشورت کنید.
سوالات متداول در خصوص تغییر نام در شناسنامه
ثبت درخواست بررسی درخواست و اعلام نتیجه و در آخر هم مراجعه شخص متقاضی به اداره
شخص متقاضی باید بالای ۱۸ سال سن داشته باشد. اگر سن زیر ۱۸ سال اشد، ذملزم به ارائه حکم رشد است. پدر یا پدربزرگ شخص متقاصی بهمراه شناسنامه خود حضور داشته باشند. و ا فرد با مقیم خود بهمراه مدرکی که قیم بودن ایشان را اثبات کند در اداره حضور یابد برای تغییر نام چه مدارکی نیاز است؟
برای تغییر نام در شناسنامه چه شرایطی مورد نیاز است؟