با توجه به اینکه آمار چک‌های برگشتی در کشور ما و کیفری شدن آنها روز به روز در حال افزایش است، پیگیری کردن و استعلام چک برگشتی کار دشواری شده است. در این مقاله قصد داریم آسان‌ترین روش استعلام چک برگشتی را بررسی کنیم.
سامانه صیاد چیست؟
در سری جدید چک‌ها که با نام چک‌های صیادی شناخته شده اند، هر برگ چک دارای یک شناسه میباشد که به کمک آن شناسه می‌توان استعلام چک برگشتی صادر کننده را گرفت.
سامانه صیاد برای متمرکز کردن درخواست‌های مشتریان بانک برای صدور چک ایجاد شده است. با راه اندازی سیستم صیاد، می‌توانید با اطلاع از اعتبار دارنده حساب و امضا کننده به آنها دسته چک بدهید. به این ترتیب از دادن چک به افراد فاقد صلاحیت، غیرقابل اعتماد و بد حساب پیشگیری می‌شود.
استعلام چک چطور امکان پذیر است؟
همانطور که مطلع هستید، پس از اجرای قانون جدید چک، چک دیگر جنبه کیفری ندارد مگر اینکه چک متعلق به همان روز باشد. پیگیری و نقد شدن چک به طور قانونی بیشتر طول می‌کشد و دردسرهای زیادتری دارد.
پس از راه اندازی سیستم استعلام چک برگشتی یا به عبارتی سامانه صیاد، این امکان وجود دارد کسانی که با چک سرو کار دارند بتوانند در مورد چک‌ها استعلام کنند و از تعداد چک‌های برگشتی دارنده حساب و دارنده چک اطلاع پیدا کنند. استعلام چک از صادرکننده چک، به گیرنده چک کمک می‌کند تا بر اساس سابقه قبلی صادرکننده چک، چک را از او قبول کند ویا از پذیرفتن آن خودداری کند.
برگشت خوردن چک افراد حقوقی
توضیح اینکه اشخاص حقوقی به اشخاصی اشاره می‌کنند که دارای موسسه یا شرکتی هستند و برای بهبود کمیت و کیفیت محصولات شرکت خود تسهیلاتی از بانک‌ها و سایر موسسات دریافت کرده اند که آنها نیز مانند اشخاص حقیقی ملزم به رعایت قوانین مربوطه می‌باشند و درست در زمان بازپرداخت اقساط خود باید اقدامات لازم را برای پرداخت اقساط خود انجام دهند.
قوانین چک برگشتی اشخاص حقوقی
با استعلام چک برگشتی و برگشت خوردن چک افراد حقیقی، کاملاً مشخص می‌شود که مسئولیت این امر بر عهده این شخص است و حساب خالی وی نشان می‌دهد که تنها فردی که مسئول بازگرداندن چک است همان شخص است.
اما در مورد اشخاص حقوقی صاحب یک شرکت، در قوانین جدید چک برگشتی ، روش کار پس از استعلام چک کمی متفاوت است. دلیل این امر این است که این افراد شخص خاصی نیستند و معمولاً اینطور است که یک نفر در شرکت به عنوان نماینده همه اعضای هیئت مدیره شرکت کلیه مراحل مربوط به چک‌های شرکت را انجام می‌دهد. در این مورد، هر شرکت حساب و چک مخصوص خود را دارد و نماینده شرکت که معمولاً مدیرعامل شرکت است، به نمایندگی از شرکت برای صدور چک اقدام خواهد کرد.
اگر پس از استعلام چک برگشتی متوجه شدیم چک شرکت مذکور عودت داده شده است، باید بدانیم که مسئولیت بازگشت این چک بر عهده شرکت و شخص صادرکننده چک یا نماینده شرکت است. به این ترتیب، حکم ضرر و زیان و همچنین موارد اجرایی مربوط به قوانین چک برگشتی،هم نماینده شرکت به عنوان یک شخص حقیقی و هم خود شرکت و صاحب حساب به عنوان یک شخص حقوقی را شامل می‌شود.
همچنین برای امضاکننده چک هم در قوانین و مقررات مسئولیت کیفری لحاظ خواهد شد. البته این نکته قابل ذکر است که تنها در یک مورد ممکن است امضاکننده چک از مسئولیت کیفری خود خارج شود و آن این است که با دلیل و به صورت مستند ثابت کند که عدم پرداخت بدهی به عمل دارنده حساب (شرکت) یا وکیل و نماینده بعدی وی باز می‌گردد که بر طبق آن از مسئولیت کیفری محروم می‌شود و فقط به افرادی باز می‌گردد که به طور مستند مسئول عدم بازپرداخت بدهی‌ها با دلایل قانع کننده هستند.
با توجه به این موارد، به طور کل استعلام چک برگشتی و قوانین مرتبط به آن از منظر افراد حقوقی نسبت به اشخاص حقیقی از حساسیت بیشتری برخوردار است. به همین دلیل تا جایی که امکان دارد باید از چک‌های برگشتی امتناع کرد تا با سهل انگاری یک شخص اعتبار یک شرکت زیر سوال نرود.
استعلام چک برگشتی به صورت رایگان
جهت استعلام چک برگشتی‌های صادر کننده چک می‌توانید از یکی از روش‌های زیر استفاده کنید:
- استعلام چک برگشتی از طریق پیامک: در این روش افراد شماره صیادی روی چک را به سر شماره ۷۰۱۷۰۱ ارسال می‌کنند. در این روش که شامل هزینه میباشد افراد به ازای هر پیامک مبلغ ۳۵۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند. این مبلغ از حساب شارژ سیم کارت فرد کسر خواهد شد.
- استعلام چک برگشتی رایگان با استفاده از اپلیکیشن استعلام چک ساد ۲۴: این اپلیکیشن رایگان است و در حال حاضر یکی از سریعترین و جامع ترین روش استعلام چک میباشد که افراد می‌توانند با نصب این اپلیکیشن علاوه بر خوش حسابی صادر کننده چک از سرقتی و مفقودی نبودن چک نیز اطلاع پیدا کنند.
- استعلام چک برگشتی: افراد می‌توانند استعلام چک را از طریق سایت بانک مرکزی نیز به صورت رایگان انجام دهند. اما بر خلاف روش‌های دیگر دارای یک سری اشکالات است. به عنوان مثال نمی‌توان از سرقتی و یا مفقودی بودن چک آگاه شد و نسبت به روش‌های دیگر زمان بیشتری می‌برد.
جمع بندی
با توجه به موارد بالا با جایگزین شدن چک‌های صیادی به جای چک‌های قدیمی، از یک طرف افراد بد حساب با شرایط سخت تری قادر به صدور چک هستند و از طرف دیگر شخص دریافت کننده چک می‌تواند به وسیله استعلام سوابق حساب و چک‌های برگشتی فرد صاحب چک از نقد شدن چک اطمینان حاصل کند. این استعلام از طریق بانک مرکزی صورت می‌گیرد.