هنگامی که حضرت علی -علیه السلام- از بانوی دو عالم حضرت فاطمه (س) خواستگاری نمود، پیامبر فرمود: چه چیزی برای تو است که مهریه حضرت فاطمه (س) قرار دهی؟ حضرت علی (ع) عرض کرد: ای رسول خدا! تو خود شاهدی که من به جز یک شمشیر، شتر و زره، از مال دنیا چیزی ندارم. پیامبر -صلی الله علیه و آله و سلم- فرمود: ای علی شمشیر و شتر مورد نیاز توست، اما زره ات را بفروش و با آن مراسم ازدواج با فاطمه (س) را برگزار کن.
اما از نظر تاریخی و روایی، اینکه آن حضرت زره اش را چه مقدار فروخت و آن را مهریه حضرت زهرا قرارداد، در آن اختلاف وجود دارد. برخی از راویان آن مبلغ را ۴۰۰ درهم، برخی دیگر ۴۸۰ درهم و گروهی ۵۰۰ درهم روایت می کنند.
بارها نیز شنیده ایم که آب فرات را بر روی پسر فاطمه(س) بستند، در حالی که مهر مادرش بوده است. اما این موضوع چقدر صحت دارد؟
«تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء(ع)» به این سوال پاسخ می دهد و می نویسد:
احادیثی هست که آب فرات را جزء مهریه حضرت زهرا(س) معرفی می کند؛ چنان که جابر جعفی از امام محمد باقر(ع) روایت می کند که خداوند مهریه حضرت فاطمه(س) را در زمین، چهار نهر قرار داده که یکی از آنها فرات است و سه نهر دیگر نیل، دجله و رود بلخ هستند.
اما اگر از نقد سندی و محتوایی این حدیث بگذریم، اینگونه به نظر می رسد که منظور از مهر بودن نهر فرات یا چهار نهر بزرگ برای حضرت زهرا(س) معنای تشریفی و نمادین دارد که با مقام قدسی آن بانوی بزرگ ارتباط دارد؛ وگرنه کاملا مشخص است که مهریه حضرت فاطمه(س) مبلغ معینی بوده که امام علی(ع) در هنگام ازدواج آن را پرداخت کرده است.
مهریه حضرت زهرا (س) چقدر بوده است؟
کتاب «معانی الاخبار» در صفحه ۲۱۴ حدیثی از امام صادق(ع) نقل کرده است که پیامبر خدا(ص) مهریه هیچ یک از همسران خود و همچنین مهریه هیچ یک از دخترانش را بیش از دوازده اوقیّة و نشّ تعیین نکرده است. «اوقیّه» ۴۰ درهم، و «نشّ» ۲۰ درهم است. با توجه به این حدیث، مهریه حضرت فاطمه زهرا(س) حداکثر ۵۰۰ درهم (نقره) است. در زمان ظهور اسلام هر ۱۰ درهم معادل یک دینار (طلا) ارزش داشته، بنابراین مهریه حضرت فاطمه (س) ۵۰ دینار می شود. گذشته از این، در فقه اسلامی وزن هر دینار برابر با یک مثقال شرعی برابر ۳.۴۵۶ گرم است. بنابراین ارزش مهریه حضرت زهرا(س) حدود ۱۷۳ گرم طلا بود.
محاسبه مهریه حضرت زهرا (س) به قیمت امروز
حجت الاسلام احمد نباتی که کارشناس علوم دینی می باشد در خصوص تطبیق مهریه حضرت زهرا(س) با قیمت روز می گوید: مهریه بانو فاطمه زهرا (س) پانصد درهم (سکه نقره) است، هر ۱۰ درهم نیز برابر با یک دینار (سکه طلا) است و یک دینار هم برابر با یک مثقال طلا است. با این حساب مهریه آن حضرت با مثقال آن زمان، ۵۰ مثقال طلا بوده است و با مراجعه به کتب فقهی متوجه می شویم که یک مثقال طلای آن زمان برابر با دو سوم مثقال این زمان است. برای تعیین مهریه در ازدواج موقت پیشنهاد می‌شود شرایط صیغه موقت را مطالعه نمایید.
در نتیجه مهریه حضرت زهرا (سلام الله علیها) برابر با سی و سه مثقال و ۳۳ سوت طلای امروز است، یعنی در حدود ۱۴ سکه بهار آزادی است. هر سکه طلای بهار آزادی ۸.۱۳۳ گرم وزن دارد، بنابراین مهریه حضرت زهرا(س) تقریباً معادل ۲۱ سکه بهار آزادی می شود. پیشنهاد ما به شما این است در صورت هر گونه ابهام در این خصوص با بهترین وکیل خانواده در ارتباط باشید.
سوالات متداول در خصوص مهریه حضرت فاطمه
میزان مهرالسنه ای که پیامبر بنای آن را نهاده معادل ۱۲۵۰ گرم نقره خالص یا پانصد درهم است
چنانچه زوج فوت کند در حالی که هنوز مهریه همسرش را پرداخت نکرده است، در صورت داشتن اموال منقول و غیر منقول، مهریه زن از دارایی های مرد قابل مطالبه است. میزان مهرالسنه به چه صورت است؟
دریافت مهرالسنه پس از فوت همسر به چه صورت می باشد؟