در این نوشته از ایران وکالت شما را با انواع مختلفی از جرایم گمرکی آشنا خواهیم کرد. جرایم گمرکی به دو دسته‌ی جرایم مالی و جرایم غیرمالی تقسیم می‌شوند. مصادیق هریک را ذیل عنوان مربوط به آن توضیح خواهیم داد.
جرایم گمرکی مالی
اگر در اظهارنامه‌ی تسلیمی به گمرک اظهار خلاف واقعی داشته باشید که شامل شرایط زیر باشد، این امر جزء جرایم گمرکی مالی محسوب می‌شود:
- سبب زیان مالی دولت شود.
- در جریان انجام تشریفات گمرکی پیش از خروج کالا در گمرک پیدا شود.
- مستلزم دریافت تفاوت حقوق گمرکی، سود بازرگانی، هزینه‌ها و عوارض گمرکی باشد.
انواع مختلف جرایم گمرکی مالی به این شرح اند:
اختلاس در گمرک
یکی از جرایم گمرکی مالی اختلاس است. اختلاس ممکن است نسبت به اموال گمرک یا نسبت به اموال اشخاص در گمرک انجام شود و می‌تواند توسط کارمند دولت اعم از رسمی و غیررسمی واقع شود. رسیدگی به این جرم برعهده‌ی مجتمع قضایی جرایم کارکنان دولت است.
گرفتن حقوق و عوارض گمرکی برخلاف قانون
این جرم توسط کارمندانی نظیر ارزیاب و کارشناس امور گمرکی رخ می‌دهد، یعنی کسانی که مسئول دریافت حقوق و عوارض گمرکی هستند. آن‌ها ممکن است حقوق و عوارضی زیادتر یا کمتر از حد مصوب تعیین کنند. دادگاه عمومی مرجع رسیدگی به این جرم است. مجازات این جرم شامل حبس یا بازگرداندن هرآن چیزی است که برخلاف قانون اخذ شده است. درصورتی که در اظهارنامه، ارزش کالا کمتر از ارزش گمرکی مقرر باشد، علاوه بر اخذ مابه‌التفاوت، جریمه نیز تعیین خواهد شد.
تحصیل منفعت در معاملات دولتی
زمانی که کارمند دولت در انجام مزایده‌ها، مناقصه‌ها و تشخیصات برای خود یا دیگری نفعی درنظر بگیرد، مرتکب این جرم شده‌است. تحصیل منفعت ممکن است مستقیم یا باواسطه انجام بگیرد. این جرم توسط کارمند دولتی که در سمت مدیریت و سرپرستی است، رخ می‌دهد. دادگاه انقلاب و عمومی به این جرم رسیدگی می‌کنند.
اخاذی در گمرک
زمانی که شخصی به‌صورت غیرقانونی و با زور و تهدید وجه یا اطلاعاتی را از کسی مطالبه کند، تا سری را افشا نکند یا ضرر مالی، نفسانی یا شرفی به او وارد نکند؛ این جرم اتفاق افتاده است.
ارتشاء در گمرکات
یکی دیگر از جرایم گمرکی، دریافت رشوه برای انجام امور و معاملات دولتی است، هرچند که آن کار مشروع باشد. این جرم نیز توسط کارمند دولت اتفاق می‌افتد و دادگاه عمومی محل وقوع جرم، به آن رسیدگی می‌کند.
پولشویی از مقررات گمرکی
از دیگر جرایم گمرکی، پولشویی است. پولشویی زمانی اتفاق می‌افتد که طی فرآیندی مرجع پول به‌دست آمده را پنهان کنند. این جرم معمولاً در مورد فعالیت‌های نامشروع اتفاق می‌افتد، همچون: خریدوفروش مواد مخدر، فساد، اختلاس، قمار و طی آن مجرم پول به‌دست آمده را حاصل از منابع قانونی و مشروع جلوه می‌دهد. دادگاه عمومی دادگستری به این جرم رسیدگی می‌کند و رأی صادره قابل تجدیدنظر است.
اعمال غرض در انجام وظایف اداری
زمانی که یکی از مأموران گمرک از روی غرض درباره‌ی کسی اظهار یا اقدامی کند، این جرم اتفاق می‌افتد. دادگاه عمومی به این جرم رسیدگی می‌کند.
تصرف غیرقانونی در اموال گمرک یا اشخاص
تصرف غیرقانونی عموماً به این صورت تعریف می‌شود: هنگامی که هریک از کارکنان و کارمندان دولت اعم از رسمی و غیررسمی در اموال یا وجوه دولت یا اشخاص بدون مجوز قانونی تصرف کنند. تصرفات غیرقانونی اشکال مختلفی دارد.(یکی از این اشکال اختلاس است.) و هریک از این اشکال احکام خاص خود را دارند. متصرف غیرقانونی ملزم به جبران خسارت و پرداخت اجرت‌المثل است.
همچنین تحت شرایطی فرد به پرداخت جزای نقدی معادل مبلغ انتفاعی محکوم می‌شود: ۱) درصورتی‌که فرد منتفع شده باشد، ۲) درصورتی که اهمال یا تفریط موجب ضایع شدن اموال و وجوه دولتی گردد، ۳) درصورتی‌که فرد اموال و وجود دولتی را به مصرفی برساند که در قانون اعتباری برای آن نیست یا درغیر مورد معین یا زائد بر اعتبار به‌مصرف برساند.
سرقت از انبارهای گمرک
نوع دیگری از جرایم گمرکی سرقت از انبار گمرک است. سرقت انواع و مصادیق گونانگونی دارد، از قبیل: سرقت مسلحانه، یا سرقت وسایل و متعلقات مربوط به تأسیسات عمومی. حکم سرقت بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود.
برای اینکه درباره‌ی جرایم مالی و اقتصادی بیشتر بدانید، می توانید با یک وکیل جرایم مالی و اقتصادی مشورت کنید.
جرایم گمرکی غیرمالی
جرم علیه اسناد مثبته‌ی گمرکی
سند مثبته سندی است که ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- رسمی باشد.
- نقشی مشابه گذرنامه ایفا کند.
- قابلیت نقل و انتقال با قبض و اقباض داشته باشد.
- جزء ادله اثبات ادعا یا دفاع باشد.
- ادعای جعلیت داشته باشد.
- امکان صدور المثنی نداشته باشد.
جرایم گمرکی مربوط به اسناد شامل موارد زیر می‌شود:
- سوزاندن اسناد
- اهمال‌کاری که منجر به ربودن، تخریب و معدوم شدن اسناد گردد.
- اتلاف اسناد
- معدوم یا مخفی کردن اسناد
- جعل اسناد توسط افراد غیرکارمند: مصادیق این جرم به این شرح است: ۱) سندسازی ۲) ساختن مهر یا جعل امضای اشخاص رسمی یا غیررسمی ۳) خراشیدن، تراشیدن یا قلم‌بردن ۴) الحاق، محو، اثبات یا سیاه‌کردن، تقدیم یا تأخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی ۵) الصاق نوشته‌ای به نوشته‌ی دیگر ۶) به‌کارگیری مهر کسی بدون کسب اجازه از صاحب آن.
- جعل اسناد توسط کارمند و مسئولان دولتی: این جرم به دو صورت می‌تواند باشد: ۱)جعل در اوراق رسمی به اعتبار وظیفه‌ی خود ۲)جعل در نوشته‌ها و قراردادهای راجع به وظایف ایشان.
کارمندانی که مسئول حفظ و نگهداری اسناد گمرکی هستند، مسئول هرگونه تخلف عمدی یا غیرعمدی یا از بین رفتن اسناد گمرکی اند.
ارائه‌ی اسناد خلاف واقع
اگر نام کشور مبدأ کالا خلاف واقع اظهار شود و این خلاف زیان مالی دولت را دربرداشته باشد، این امر از جرایم گمرکی به‌حساب می‌آید و از مجرم مابه‌التفاوت و جریمه دریافت می‌گردد.
ترک فعل مدیران یا مسئولان گمرک
اگر مدیران از وقوع جرمی مانند رشوه یا اختلاس مطلع شوند، موظف اند مراجع قضایی را از آن مطلع کنند؛ درغیر این صورت، مرتکب یکی از جرایم گمرکی شده‌اند و مشمول مجازات حبس یا انفصال موقت از خدمت می‌شوند.
فک پلمب گمرک
یکی دیگر از جرایم گمرکی فک پلمب است. فک پلمپ ممکن است در این مکان‌ها اتفاق بیفتد:
- انبارهای اختصاصی
- ترانزیت داخلی شخصی
- ورود موقت
- کالاهای مرجوعی
متهم کردن افراد به قاچاق
اگر مأمور گمرک برخلاف واقع، کسی را به قاچاق کالا متهم و به او خسارت وارد کند، مرتکب یکی از جرایم گمرکی شده‌است. دادگاه ممکن است او را به انفصال موقت یا دائم از خدمت محکوم کند. دادگاه انقلاب و دادگاه عمومی به این جرم رسیدگی می‌کنند.
سند نمره‌کردن وسایل نقلیه‌ی ورود موقت
این جرم زمانی اتفاق می‌افتد که وسیله‌ی نقلیه‌ی مشمول مقررات قاچاق از پلاک وسیله‌ی نقلیه‌ای استفاده کند که با رعایت مقررات قانونی شماره‌گذاری شده است.
عدم خروج وسیله‌ی نقلیه از کشور در مهلت مقرر
وسایل نقلیه‌ای که جواز عبور یا پروانه‌ی ترانزیت دارند، مکلف اند، وسایل نقلیه‌ی خود را در موعد مقرر از کشور خارج کنند یا تشریفات گمرکی آن را انجام دهند؛ درغیر این صورت، به ازای هر روز تأخیر جریمه می‌شوند.
اظهار کالای مجاز تحت عنوان کالای مجاز دیگر
هرگاه کالایی مجاز با نام و مشخصات کالای مجاز دیگری ثبت شود که حقوق و هزینه‌های گمرکی، سود بازرگانی و عوارض آن کمتر باشد؛ صاحب کالا ملزم به پرداخت مابه‌التفاوت و جریمه خواهدبود. اگر این اظهار با اعلام نام دیگر و اسناد و سیاهه‌ی خلاف واقع همراه باشد، مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.
بیشتر بدانید: ترخیص کالا
فعل یا ترک فعل که منجر به عدم تعقیب در امور گمرکی شود
از میان جرایم گمرکی، این جرم متوجه قاضیان، ضابطان دادگستری یا سایر مأمورانی است که موظف به تعقیب، رسیدگی یا اجرای حکم باشند. اگر این افراد در انجام وظیفه‌ی خود تخلف یا اهمال کنند، به‌طوری‌که نتیجه‌ی آن عدم تعقیب یا عدم اجرای حکم صادرشده باشد، تحت تعقیب کیفری، انتظامی یا اداری قرار خواهند گرفت.
سخن آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با انواع جرایم گمرکی آشنا کنیم. اگر با جرایمی که در این مقاله برشمردیم، درگیر هستید، احتمالاً به مشاوره با یک وکیل نیاز خواهید داشت. اگر می‌خواهید درباره‌ی وکیل گمرکی اطلاع کسب کنید، می‌توانید، روی لینک مربوط به آن کلیک کنید.
سؤالات متداول
بله. به هنگام بازگشت از کالای موردنظر، معادل ۱۵% ارزش کار انجام شده، حقوق گمرکی دریافت می‌شود.
ارزش کالای ورودی در گمرک عبارت است از: بهای سیف (بهای خرید کالا در مبدأ به همراه هزینه‌ی بیمه و حمل و نقل و باربندی) به علاوه‌ی هزینه‌های مربوط به افتتاح اعتبار یا واریز بروات و حق استفاده از امتیاز نقشه، مدل و علامت بازرگانی و سایر حقوق مربوط به کالا و هزینه‌هایی که تا ورود به اولین دفتر گمرکی به آن کالا تعلق می‌گیرد. (این هزینه‌ها از روی سیاهه خرید یا دیگر اسناد که صاحب کالا تسلیم می‌کند، تعیین می‌شود.)
آیا از کالاهایی که برای تعمیر یا تکمیل موقتاً از کشور خارج می‌شوند، به هنگام بازگشت حقوق گمرکی گرفته می‌شود؟
ارزش کالای ورودی در گمرک چگونه محاسبه می‌شود؟