متن صیغه موقت و نحوه قرائت آن

در نظام حقوقی کشور ما به تبعیت از فقه شیعه، دو نوع ازدواج به رسمیت شناخته شده و قانونی می‌باشد؛ ازدواج دائم و صیغه موقت. ازدواج موقت یا صیغه موقت؛ همانطور که از نام آن مشخص است، بر خلاف نکاح دائم برای مدت معینی منعقد شده که البته طول این مدت با محدودیت شرعی یا قانونی مواجه نمی‌باشد.

درواقع صیغه موقت، نوعی ازدواج بر اساس قرارداد مدت‌دار می‌باشد که با جاری شدن صیغه عقد بین زن و مرد ایجاد می‌شود که در این نوع از ازدواج، زن تنها حق مهریه را دارد و از حق نفقه، همخوابگی با شوهر و حق ارث محروم است.

البته اگر ضمن عقد چنین شروطی داشته باشد و مرد نیز پذیرفته باشد، عمل به پرداخت و انجام آن برای مرد واجب خواهد بود. حال در ادامه با ایران وکالت همراه باشید تا قصد داریم به بررسی شرایط صیغه موقت، چگونگی ثبت صیغه و هرآنچه که لازم است پیرامون صیغه موقت بدانید بپردازیم.

متن صیغه موقت و نحوه قرائت آن

خواندن صیغه موقت به ۴ روش ممکن است:

1. عاقد از زوج و زوجه وکالت می گیرد. سپس ابتدا به وکالت از خانم می‌گوید: «زَوَّجتُ مُوکِّلَتی (نام خانم) مُوَکَّلی (نام آقا) فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ عَلَی المَهر المَعلُوم» سپس به وکالت از آقا می‌گوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ لِمُوَکِّلی (نام آقا)»
2. خانم و آقا خودشان صیغه موقت را می‌خوانند. در این روش خانم می‌گوید: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهرِالمَعلُوم » و آقا بلافاصله می‌گوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ»
3.  عاقد از عروس وکالت می‌گیرد که خود صیغه عقد را بخواند. در این روش درواقع عاقد داماد است. در این صورت صیغه عقد اینگونه جاری می شود: داماد ابتدا به وکالت از عروس می‌گوید: «زَوَّجتُ مُوَکِّلَتِی (نام خانم) نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم» سپس از طرف خودش می‌گوید: «قَبِلتُ التَّزویج»
4. خانم از آقا وکالت می‌گیرد و عاقد می‌شود. در این روش، صیغه موقت این گونه قرائت می‌شود: خانم ابتدا می‌گوید: «زَوَّجتُک نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم» سپس از طرف آقا می‌گوید: «قَبِلتُ التزویج لموکِّلی (علی)»

احکام صیغه موقت

ازدواج برای برآورده ساختن نیازهای زن و مرد برای همراهی با جنس مکمل در زندگی بنا نهاده شده است. از آن جایی که این امر اختیاری بوده؛ بنابراین از اولین شرایط صیغه موقت مانند ازدواج دائم، این است که دو طرف راضی باشند و تفاوت این دو شکل ازدواج نیز در این است که بسیاری از احکام صیغه موقت با عقد دائم همخوانی ندارد! حال احکام صیغه موقت به شرح زیر است:

• خواندن صیغه موقت یا خواندن صیغه محرمیت
• خواندن صیغه موقت توسط فرد عاقل و بالغ (نیازی به گرفتن وکیل نیست، همچنین اگر زن و مرد به عربی مسلط نیستند می‌توانند صیغه ازدواج موقت را به فارسی بخوانند.)
• تعیین مهریه و مدت زمان نکاح موقت
• تراضی زوجین به ازدواج
• صیغه کردن زن باید به این صورت باشد که زن در هنگام جاری شدن عقد موقت، در نکاح دائم یا نکاح موقت مرد دیگری نباشد و درصورتی که قبلا ازدواج کرده است، عده وی تمام شده باشد. (عده ازدواج دائم حدوداً ۳ ماه و عده صیغه موقت حدوداً ۴۵ روز است.)
• زن زناکار همیشه بر مرد حرام است، حتی اگر ازدواج آن‌ها موقت باشد.
• عقد موقت بدون اجازه ی پدر جایز نیست و این موضوع از سوی بسیاری از مراجع تأیید شده و حتی ازدواج موقت بدون اذن پدر را باطل دانسته‌اند.

ویژگی های صیغه موقت

صیغه موقت یکی از انواع عقد نکاح است. در این نوع از عقد، زن و مرد تنها برای مدت زمانی مشخص و معین که طرفین، حین عقد معلوم می‌کنند به زوجیت یکدیگر درآمده و پس از انقضای مدت صیغه، محرمیت و رابطه زوجیت نیز پایان می‌یابد. حال این نوع از ازدواج ویژگی‌های خاص خود را دارد که عبارت است از:

• مدت عقد باید معین شود، در غیر این صورت عقد باطل خواهد شد.
• تاریخ آغاز و پایان عقد باید مشخص باشد.
• رضایت کامل طرفین برای انجام عقد ضروری می‌باشد.
• طرفین عقد لازم است که بالغ باشند.
• اجازه پدر یا جد پدری برای دختر لازم است.
• در صورت امتناع غیرموجه پدر از دادن اجازه، دختر می‌تواند از دادگاه مدنی درخواست اجازه ازدواج کند.
• تعیین مهریه
• مجرد بودن زن (زن در آن واحد تنها می‌تواند یک شوهر داشته باشد.)
• زن نباید در زمان عده باشد.
• زن و مرد پیش از عقد باهم زنا نکرده باشند.
• خواندن صیغه محرمیت توسط عاقد یا خود مرد و زن لازم است.

شرایط عمومی صحت صیغه موقت

شرایط درست بودن عقد و ازدواج موقت، به دو دسته شرایط عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شود. از آن جا که صیغه موقت نیز نوعی عقد است، باید از شرایط عمومی صحت عقود که در قانون مدنی، پیش بینی شده‌اند برخوردار باشد که با توجه به قانون این شرایط عبارت است از:

1. زن و مرد، قصد انجام عقد موقت را داشته باشند.
2. زن و مرد، به عقد موقت رضایت داشته باشند.
3. برای عقد موقت زن و مرد مانعی نباشد. مثلا زن در قید زوجیت مرد دیگری نبوده و در عده، از جمله عده طلاق رجعی و همچنین عده وفات شوهر قبلی خود نباشد.
4. صیغه عقد موقت با همان تشریفات شرعی و به همان الفاظی که در شرع مورد پیش بینی قرار گرفته است ادا شود.

لازم است بدانید؛ از جمله شرایط صحت عقد موقت کتبی بودن عقد نیست؛ فلذا نکاح موقت شفاهی نیز صحیح و معتبر است.

شرایط اختصاصی صحت صیغه موقت

در قسمت قبل توضیح دادیم که شرایط صحت صیغه موقت به دو دسته شرایط عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شود. همچنین به شرایط عمومی صحت صیغه موقت اشاره کردیم. حال به شرایط اختصاصی صحت صیغه موقت می‌پردازیم. این شرایط عبارت است از:

1. مدت
   بر اساس قانون مدنی؛ اولین شرط درست بودن عقد و ازدواج موقت این است که حتما مدت صیغه موقت ذکر شود. در ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی، به لزوم تعیین مدت در عقد موقت یا صیغه اشاره شده‌است.
   بر اساس این ماده ” نکاح، وقتی منقطع است که برای مدت معینی باشد. ” بنابراین اگر مدت صیغه ضمن عقد موقت، مورد اشاره قرار نگرفته، عقد باطل خواهد بود.
2. مهریه
   شرط دومی که در قانون مدنی برای صحیح بودن صیغه ازدواج موقت پیش‌بینی شده و شرط درست بودن عقد و ازدواج موقت خواهد بود، تعیین مهریه می‌باشد.
   در ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی، این شرط مورد بررسی قرار گرفته است و بر اساس این ماده: ” در نکاح منقطع، عدم ذکر مهریه زن در عقد موجب بطلان است. “
   بنابراین، عدم تعیین مهریه برای زن در عقد موقت سبب می‌شود که صیغه موقت باطل باشد.

پیشنهاد ما این است که در صورت لزوم مقاله وکیل خانواده را نیز مطالعه فرمایید.

مقایسه صیغه موقت با عقد دائم

نکاح موقت و دائم تفاوت‌هایی به این شرح دارند:

• نکاح موقت در ایران عرفاً با نام صیغه شناخته می‌شود و مطابق ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی به رسمیت شناخته شده است.
• نکاح منقطع زمانی است که برای مدتی معین واقع شده‌باشد. شرایط نکاح منقطع همان شرایط نکاح دائم است، اما مدت و مهر زن باید تعیین شود.
• برای دختر باکره، نکاح موقت همچون نکاح دائم به شرط اجازه پدر و یا جد پدری اوست.
• به طور معمول مهر زن در موقع نکاح دائم معلوم می‌شود اما در نکاح موقت، عدم وجود مهر موجب بطلان عقد می شود.
• در صورت امتناع بدون دلیل پدر یا جد پدری، دختر می‌تواند از دادگاه خانواده طلب اذن کند.
• در نکاح دائم، پرداخت نفقه زن جزئی از تکالیف مرد محسوب می‌شود؛ اما در نکاح موقت، پرداخت نفقه می‌بایست در عقد شرط شود. اگر شرطی مبنی بر لزوم پرداخت نفقه از سوی شوهر در عقد وجود نداشته باشد، زوجه نمی‌تواند دعوای الزام به پرداخت نفقه را مطرح کند.
• در نکاح موقت، زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند اما می‌بایست به این نکته توجه نمود که اگر در نتیجه نکاح موقت ثبت شده؛ فرزندی متولد شود، علاوه بر الحاق مشروع به پدر و مادر، از والدین خود مطابق قوانین جاری ارث می‌برد. بنابراین حکم مقررشده تنها در مورد ارث نبردن زوجین از یکدیگر است.

سخن آخر

در صورت بروز و پیش آمدن مشکلات حقوقی میتوانید با مراجعه به یک وکیل از حقوق خود دفاع کنید.

سؤالات متداول