امروزه جرائم رایانه‌ای از آن دسته جرم‌هایی هستند که همزمان با پیشرفت تکنولوژی و توسعه فناوری اینترنت، شکل گرفته و افراد زیادی با انجام این گونه جرائم به فضای خصوصی دیگران تجاوز کرده و به شکل‌های مختلف کلاهبرداری میکنند. جرائمی از قبیل جعل رایانه‌ای، سرقت اینترنتی، هک کردن اطلاعات و داده‌ها و… . با افزایش ارتکاب چنین جرائمی، قانون برای افرادی که مرتکب آن‌ها می‌شوند، مجازاتهای را در نظر گرفته است از حبس تا پرداخت جزای نقدی و… .
در ادامه این مقاله از ایران وکالت به بررسی جرم هک کردن، معرفی انواع هکرها و سایر موارد مرتبط در این زمینه خواهیم پرداخت.
تعریف هک کردن چیست؟
اشاره کردیم که همگام با توسعه فناوری اینترنت و استفاده افراد از فضای مجازی، جرایم جدیدی با عنوان جرایم سایبری ایجاد شدند. در این راستا، قانون‌گذاران کشور با تصویب این جرایم و مشخص کردن نوع و شرایط ارتکاب آن‌ها، مجازات‌هایی را برای مجرمان لحاظ کرده‌اند. جرم هک کردن یکی از انواع این جرایم و در واقع متداول‌ترین نوع آن هستند. در این جرم فرد مجرم، بدون اجازه افراد دیگر، به اکانت او دسترسی و ورود پیدا می‌کند و با هک کردن حساب مورد نظر، به اطلاعات مهم و محرمانه افراد دسترسی پیدا می‌کند.
مجرم با سوء استفاده از اطلاعات و داده‌های محرمانه افراد از آن‌ها اخاذی کرده یا اعمال خلاف قانون دیگری را مرتکب خواهد شد.
هکر چه شخصی است؟
در واقع شخصی که مرتکب جرم هک کردن میشود، هکر نام دارد یعنی شخصی که به طور غیرقانونی و بدون اجازه افراد، به اطلاعات و داده‌های شخصی و محرمانه آن‌ها دست درازی کرده و در این موارد اختلال ایجاد می‌کند یا این اطلاعات را در دسترس عموم قرار می‌دهد یا حذف می‌کند و… .
انواع جرایم هک در اینترنت
هکرها می‌توانند مرتکب انواع جرائم هک شوند که برخی از آن‌ها را در ادامه شرح داده‌ایم.
- فیشینگ
این نوع از جرائم هک بسیار شایع هستند و هکر در آن اطلاعات موجود در درگاه‌هاى اینترنتى (کارت عابر بانک) را سرقت کرده و با جعل این اطلاعات، اقدام به تخلیه موجودى حساب صاحب کارت می‌کند.
- حمله به سرویس‌هاى اینترنتى
در این شیوه هکرها به سرویس‌ها و سایت‌های اینترنتی حمله کرده و با هک کردن آن‌ها اطلاعاتشان را سرقت میکنند.
- شنود
جرم شنود که از موارد جاسوسى نیز به شمار مى‌آید، یکی از انواع جرم هک کردن نیز می‌باشد با این تفاوت که جرم هک شنود در فضای مجازی به این صورت است که هکر به مسیر بسته‌هایی که ارسال و دریافت می‌شوند، حمله کرده و این امر را مختل کرده و اطلاعات را سرقت می‌کند. در این نوع جرم هک در واقع ضعف شبکه‌ها مشخص میشود.
- کرک پسورد
این نوع جرم هک کردن شامل شکستن و باز کردن پسوردهاست. در برخی موارد یک هکر ممکن است بالغ بر میلیون‌ها پسورد را امتحان کند تا موفق به کشف پسورد اصلى شود و به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کند. این هکرها به نام کرکر نیز شناخته می‌شوند. این نوع از جرم هک کردن مى‌تواند واى فاى اشخاص را نیز مورد حمله قرار دهد لذا برای شرکتها و کمپانى‌هاى بزرگ خطرناک خواهند بود.
- کی لاگر (Keylogger)
در این نوع هک، هکر هر ضربه وارد شده در سیستم را مانند یک رمز، رمزنگارى کرده و با عدد بدست آمده، رمز عبور و سایر اطلاعات لازم را بدست می‌آورد و وارد سیستم و برنامه‌هایی مانند ایمیل افراد میشود.
- حمله واتر هول (Water hole attack)
این روش اغلب در مکانی مانند کافى‌شاپ اتفاق می‌افتد به این صورت که هکر وای فای این مکان را جعل و هک کرده و وارد سیستم امنیتی و حریم خصوصی سایرین میشود.
- حمله غیر فعال
در این نوع هک کردن، قصد هکرها این است که بدون اینکه شناسایی شوند، اطلاعات بسیار مهم و محرمانه سایر افراد را بدست آورند. این نوع از جرم هک کردن درباره ایمیل‌ها و شبکه‌هاى اطلاع رسانى اجتماعى و… مشاهده میشود.
- بدافزارها
در جرم هک کردن بدافزاری، هکر به کمک بدافزارهای مختلف وارد سیستم دیگران شده و آن را قفل می‌کند. با این روش به اطلاعات شخص مورد نظر دست پیدا کرده و با اخاذی برای باز کردن قفل و لو ندادن اطلاعات، فرد را تهدید می‌کند.
- کوکی غیر مجاز
این نوع از جرم هک در مرورگرها مشاهده میشود که با وارد شدن به سیستم فرد، پسورد و رمز سیستم مورد نظر را دریافت کرده و به اطلاعات شخصى افراد دسترسى پیدا مى‌کنند.
- طعمه‌گذاری
در این نوع جرم هک کردن، هکر با تبلیغات جذاب و فریبنده، افراد را طعمه کرده و اطلاعات محرمانه آن‌ها را بدست می‌آورد.
- کلیک کردن بروى صفحه ناشناس
در این شیوه با کلیک کردن افراد روی پیام‌ها و صفحات ناشناس، هکرها می‌توانند به اطلاعات آن‌ها دست پیدا کرده و جرم هک کردن را انجام دهند.
مجازات هک کردن در قانون مجازات اسلامی چیست؟
در مورد مجازات هک کردن کشورهای مختلف، شیوه‌های مختلفی را انجام می‌دهند. به عنوان مثال در برخی کشورها طبق قانون، هکرها شناسائی و محکوم به حبس می‌شوند. در کشور ما نیز مجازات هک کردن از طرف قانونگذار تعیین شده و طی تصویب نمایندگان مجلس چنانچه شخصی به طور غیر مجاز به اطلاعات و سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی تحت حفاظت تدابیر امنیتی، دسترسی پیدا کند، به ۹۱ روز تا یک سال حبس و ۵ تا ۲۰ میلیون ریال جریمه نقدی یا هر دو، محکوم خواهد شد. سایر مجازات هک کردن به قرار زیر است:
- دسترسی به اطلاعات محرمانه یا شنود محتوای سری در حال انتقال شامل ۱ تا ۳ سال حبس یا ۲ تا ۲ میلیون تومان جریمه نقدی یا هر دو مجازات خواهد بود.
- فاش کردن اطلاعات شخصی افراد برای اشخاص فاقد صلاحیت شامل ۲ تا ۱۰ سال حبس خواهد بود.
- افشای اطلاعات محرمانه افراد برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه‌های بیگانه یا عوامل آن‌ها شامل ۵ تا ۱۵ سال حبس خواهد بود.
البته جرم هک کردن در قانون مجازات اسلامی و قانون جرائم سایبری، به طور مستقل جرم‌انگاری نشده است، اما مواد ۱ و ۸ قانون جرائم رایانه‌ای که ارتباط زیادی با این رفتارها دارند، تا حد زیادی در پرونده‌های مربوط به جرم هک مورد استناد قرار می‌گیرند. طبق این مواد، شکایت از کلیه جرم‌هایی که در حوزه جرایم سایبری قرار می‌گیرند، با کمک وکیل جرایم رایانه‌ای قابل پیگیری و رسیدگی است.
آیا تمام هکرها مجرم به حساب می آیند؟
لازم به ذکر است که همه هکرها مجرم نیستند و با در نظر گرفتن هدف و انگیزه انجام عملیات هک، در سه گروه اصلی قرار می‌گیرند:
هکر کلاه سفید
هکرهای کلاه سفید، هکرهایی هستند که برای ورود و هک سیستم، مجوز مالک آن را دارند. به این افراد هکر قانونمند یا اخلاقی نیز می‌گویند. هدف از انجام این قبیل هک، اغلب تست میزان نفوذپذیری سیستم‌ها و تخمین ضریب امنیتی آنهاست لذا در بسیاری از بانکها یا شرکت‌های بزرگ برای بررسی سامانه‌های اطلاعاتی از این هکرها استفاده میکنند.
هکر کلاه خاکستری
هکرهای کلاه خاکستری گروهی از هکرها هستند که با هدف فاش کردن اطلاعات و برنامه‌های سایر کاربران، سیستم‌ها و سامانه‌های مربوط به آن‌ها را هک میکنند. این افراد کدهای مختلف ورود به سامانه را کشف کرده و به آن نفوذ میکنند اما هیچ سرقت یا خرابکاری مرتکب نمی‌شوند و فقط پس از دسترسی به داده‌ها، آن‌ها را در اختیار عموم قرار می‌دهند.
هکر کلاه سیاه
این گروه در واقع، هکرهایی هستند که به صورت غیرقانونی و بدون مجوز به سامانه‌های مختلف متعلق به دیگران نفوذ کرده و اعمال خلاف قانون انجام می‌دهند. لذا خرابکارترین نوع هکرها محسوب می‌شوند و انگیزه آن‌ها از انجام جرم هک کردن، خرابکاری، سرقت، ایجاد اختلال در سامانه، جعل، انتقام، شنود یا دستکاری اطلاعات می‌باشد در نتیجه ممکن است خسارات مالی زیادی به افراد وارد کنند. در برخی از موارد نیز انگیزه هکرهای کلاه سیاه، جاسوسی است.
آیا آموزش هک نیز جزو جرایم هک محسوب می شود؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت افرادی که تحت عنوان آموزش روش‌های هک کردن فعالیت میکنند، در واقع فعالیت‌شان غیر قانونی است. اغلب کاربران براى جلوگیرى از مورد هک قرار گفتن سعى میکنند روش‌های آن را یاد بگیرند و در مواردی برای تست آموزه‌های خود ممکن است اقدام به هک کردن کنند. بنابراین به دلیل جرم‌انگاری جرم هک، قانونگذار براى کاهش و جلوگیرى از این جرائم، قانونى تحت عنوان قانون جرایم رایانه‌اى تصویب کرده است که در آن آموزش و نشر مطالب آموزشى در زمینه هک کردن، جرم محسوب شده و مجازات خواهد داشت.
دادگاه های و مرجع صالح جهت رسیدگی به جرم هک کجا است؟
دادگاه و مرجع ذی‌صلاح برای رسیدگی به جرم هک کردن، دادسراها و دادگاه‌های ویژه جرایم سایبری هستند. در دادسرا و توسط بازپرس، تحقیقات مقدماتی با توجه به نوع مدارک و اسناد ارائه شده، انجام میشود و چنانچه مدارک کامل باشد، دادستان کیفر خواست را صادر کرده و پرونده برای صدور رای قطعی به دادگاه ویژه ارجاع داده میشود. در نهایت پس از صدور رای نهایی، پرونده برای اجرای حکم به دادسرای ویژه فرستاده خواهد شد.
در صورت شکایت از هکر به چه وکیلی باید مراجعه کنیم؟
چنانچه دچار انواع حمله هک شدیم و هکرها به اطلاعات ما دسترسی پیدا کردند، می‌توانیم اقدام به طرح دعوا علیه هکر کنیم. برای این کار باید در سامانه رسمی و یا با تماس با شماره پلیس فتا ثبت شکایت کرده یا با مراجعه به دادسرای جرایم رایانه‌ای و ارائه اسناد و مدارک لازم شکایت خود را مطرح کرده و طلب جبران خسارت کنیم.
برای پیگیری این نوع شکایات توصیه میشود به وکیل جرائم رایانه‌ای مراجعه کنید و از راهنمایی و کمک این افراد خبره استفاده کنید تا روند رسیدگی به پرودنده سریع‌تر و بهتر پیش رود. بهترین وکیل جرائم رایانه ای با اشراف کامل بر قوانین این حیطه، می‌تواند شما را در پیشبرد موفق شکایت یاری کند تا بتوانید به جبران خسارات وارده دست پیدا کنید.
جمع بندی
جرم هک کردن یکی از انواع جرائم سایبری و رایانه‌ای است که همگام با پیشرفت فناوری اینترنت و کامپیوتر، امروزه بسیار مشاهده میشود. افرادی تحت عنوان هکر با ارتکاب جرم هک، اقدام به کشف اطلاعات محرمانه دیگران و سوء استفاده از آن‌ها میکنند. لذا قانونگذار برای چنین جرایمی، مجازاتهای مناسبی را در نظر گرفته که در صورت شکایت قربانی و دستگیری هکری که مرتکب جرم فوق شده، رای لازم صادر و اجرا خواهد شد. برای پیگیری چنین مواردی و طرح شکایت در این حوزه بهتر است به وکیل جرایم رایانه‌ای مراجعه کرده و از کمک او برای پیشبرد موفق پرونده خود استفاده کنید. برای اطلاع از لیست وکلای زبده جرایم رایانه‌ای می‌توانید به صفحه بهترین وکیل جرایم رایانه ای مراجعه کنید.
سوالات متداول هک کردن
مجازات هکر در حقوق کیفری ایران چیست؟
مطابق ماده ۱ قانون جرائم رایانه‌ای، افرادی که به طور غیرمجاز به اطلاعات یا سامانه‌های کامپیوتری یا مخابراتی تحت حفاظت امنیتی، دست مییابند و از آن سوء استفاده میکنند، محکوم به حبس بین ۹۰ روز تا ۱ سال یا پرداخت جریمه نقدی بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان خواهد شد. البته بر اساس مواد و بندهای گوناگون قانون مجازات اسلامی برای هکرها بسته به نوع جرم هک، مجازاتهای مختلفی صادر میشود.
آیا تبلیغ و آموزش هک نیز جرم است؟
بله اگر فرد یا افرادی در فضای مجازی برای آموزش جرم هک تبلیغ کنند، مجرم تلقی شده و مشمول حداکثر مجازات مقرر شده در این زمینه خواهند شد.