یکی از چالش‌های بزرگی که کارمندان خانم در زمان بارداری با آن مواجه می‌شوند، مرخصی زایمان است. موضوعی که سال‌های قبل از اهمیت کم‌تری برخوردار بود؛ اما در حال حاضر دیگر چنین نیست و یکی از موضوعات مهم در قوانین کار و بیمه تأمین اجتماعی است.
دلیل این موضوع هم افزایش روزافزون حضور خانم‌ها در ادارات و شرکت‌های دولتی و خصوصی می‌باشد. در ادامه با ایران وکالت همراه باشید تا به بررسی شرایط مرخصی زایمان کارمندان خانم و قوانین آن بپردازیم.
مرخصی زایمان چگونه است؟
سال ۹۲ طبق قانون تنظیم جمعیت خانواده، مرخصی زایمان برای خانم‌های بارداری که شاغل هستند از ۶ ماه به ۹ ماه افزایش پیدا کرد و در حال حاضر، نهادهای دولتی این قانون را اجرا می‌کنند؛ اما شرکت‌های خصوصی فقط همان ۶ ماه را لحاظ می‌کنند. درواقع زنان باردار شاغل در ماه آخر بارداری خود با موافقت کارفرمایشان، می‌توانند تقاضای مرخصی نمایند که این مدت مرخصی، جزو سوابق کاری محسوب میشود.
لازم به ذکر است؛ در این مدت ۶ ماهه از طرف سازمان تأمین اجتماعی، دستمزد دوران بارداری به خانم‌های باردار پرداخت میشود. همچنین به دلیل اینکه مرخصی دوران بارداری جزو سوابق فرد محسوب میشود، در این مدت پاداش و عیدی نیز به خانم‌های کارمند تعلق میگیرد!
نحوه استفاده از مرخصی زایمان
مرخصی زایمان به طور کلی به دو بخش مرخصی قبل از زایمان و مرخصی بعد از زایمان تقسیم میشود که طبق قانون جدید وضع شده در سال جاری، مدت زمان این مرخصی از ۶ ماه به ۹ ماه افزایش پیدا کرده است و لازم است که افراد حتما طبق این قانون، مرخصی دریافت کنند.
نحوه استفاده از مرخصی زایمان نیز بسیار ساده است و لازم است، خانم‌های کارمندی که باردار می‌شوند با اطلاع از شرایط استفاده از مرخصی زایمان بیمه تأمین اجتماعی، به پرتال بیمه شدگان تأمین اجتماعی مراجعه کنند و درخواست خود را برای دریافت مرخصی قبل از زایمان ثبت کنند.
لازم است بدانید؛ در حال حاضر مراحل دریافت مرخصی زایمان به صورت غیرحضوری انجام میشود و نیازی به مراجعه حضوری مادران باردار به شعب بیمه تأمین اجتماعی نمی‌باشد، مگر اینکه مادری بخواهد تحت شرایط خاصی از این مرخصی استفاده کند. در صورت لزوم پیشنهاد ما این است که مقاله وکیل خانواده را نیز مطالعه فرمایید.
استفاده از مرخصی زایمان چه شرایطی دارد؟
شرایط استفاده از این مرخصی به شرح زیر می‌باشد:
- مشغول به کار نبودن در ایام استراحت و عدم دریافت حقوق در آن مدت.
- در زمان اعلام بارداری مشغول به کار یا در مرخصی استحقاقی باشد.
- در دوران استراحت حقوقی برایش درنظرگرفته شود.
- زایمان برای فرزند چهارم به بعد نباشد.
- بیمه شده به‌هنگام اعلام درخواست مرخصی، نباید ترک کار کرده یا اخراج شده‌باشد.
- بیمه شده نباید از کارفرمای خود مبلغی با عنوان مرخصی استعلاجی دریافت کرده باشد.
مدت زمان مرخصی زایمان چقدر است؟
مدت زمان این مرخصی برای مادرانی که خودشان فرزندانشان را شیر می‌دهند، تا ۳ فرزند:
- برای زایمان‌های یک قلو و دو قلو، ۹ ماه
- برای زایمان‌های سه قلو و بیشتر، ۱ سال
قوانین مرخصی زایمان چگونه است؟
این مرخصی برای خانم‌های کارمندی که باردار می‌شوند، قوانین مشخصی دارد که این قوانین عبارت است از:
- همه‌ی خانم‌های شاغل می‌توانند از مرخصی زایمان استفاده کنند.
- کمک هزینه بارداری در شرکت‌های خصوصی طبق قوانین تأمین اجتماعی است و در بعضی از شرکت‌های دولتی هم طبق قوانین همان شرکت پرداخت میشود.
- مرخصی بارداری جزو سابقه افراد محسوب میشود.
- حقوق مرخصی زایمان طبق مقررات قانون تأمین اجتماعی پرداخت میشود، همچنین در این مدت پاداش و عیدی نیز به مادرهای تحت پوشش بیمه تعلق میگیرد.
- دوره مرخصی زایمان جزء ایام تعلیق از کار حساب میشود؛ یعنی بعد از مرخصی، کارمندهای خانم می‌توانند به سرکار خودشان برگردند.
مدارک لازم برای گرفتن مرخصی زایمان تأمین اجتماعی
برای درخواست مرخصی زایمان تامین اجتماعی لازم است مدارکی را جهت اثبات شرایط به مافوق خود ارائه دهید. البته در برخی مراکز، بررسی این مدارک به عهده رئیس بخش مربوطه می‌باشد. مدارک مورد نیاز مرخصی زایمان تامین اجتماعی عبارت هستند از:
- اصل و کپی شناسنامه نوزاد
- دفترچه تأمین اجتماعی
- درخواست کتبی
- کپی گواهی تولد نوزاد
- خلاصه پرونده ترخیص از بیمارستان
- گواهی پزشک معالج فرد بیمه شده
- تأییدیه مرجع پزشکی
- کپی تمام صفحات شناسنامه پدر و مادر
بازگشت به کار بعد از مرخصی زایمان چگونه است؟
یکی از چالش‌هایی که مادران باردار شاغل با آن مواجه هستند، حفظ امنیت شغلی آن‌ها پس از بازگشت به کار است. استرس و فشار زیادی ممکن است به آن‌ها وارد شود و نگران این باشند که کارفرمای آن‌ها ممکن است دیگر آن‌ها را نپذیرد.
درواقع بسیاری از شرکت‌ها ممکن است مشکلات زیادی را برای کارمندان خود پس از بازگشت به کار ایجادکنند و قرارداد آن‌ها را در مدت مرخصی به تعلیق درآورند. درنظر داشته باشید، در صورتیکه کارفرما اقدام به اخراج کارمند خود کرده باشد، خانم‌های کارمند می‌توانند با مراجعه به تأمین اجتماعی از بیمه بیکاری خود استفاده کنند.
تمدید مرخصی زایمان چگونه انجام می شود؟
مدت زمان این مرخصی طبق قانون، مشخص شده است و تمدید آن به صورت قانونی بسیار دشوار است. در تمام سازمان‌ها میزان مرخصی همان ۹ ماه است؛ اما اگر مدت زمان کم‌تری برای مرخصی در نظر گرفته شود، خانم‌های کارمند می‌توانند به دیوان عدالت اداری مراجعه کنند و به اندازه قانونی از مرخصی خود استفاده کنند.
تمدید مرخصی نیز در صورتی پذیرفته میشود که دیوان تشخیص دهد که مادر برای کار مشکلاتی دارد. به عنوان مثال، باید برای درمان مشکلی در خانه بماند که در این صورت می‌توانند مراجعه به دیوان عدالت اداری را برای تمدید مدت زمان مرخصی خود در نظر داشته باشند.
دقت داشته باشید؛ طبق قانون اگر در طول دوره بارداری، مادر به بیماری و عوارض خاصی دچار شود که سلامت او و فرزندش را تهدید کنند و پزشک دستور به استراحت مطلق دهد و شورای پزشکی سازمان تأمین اجتماعی هم این نیاز را تأیید کند، به فرد غرامت دستمزد روزهای مرخصی نیز پرداخت میشود.
مقاله پیشنهادی : وکیل پزشکی
پرداخت حقوق مرخصی زایمان و کمک هزینه بارداری
تأمین اجتماعی موظف به پرداخت هزینه مرخصی زایمان است. این حق بیمه از اولین روز مرخصی محاسبه و پرداخت میشود. طبق قانون، کمک هزینه بارداری معادل دو سوم آخرین حقوق مادر است. میانگین سه ماه آخر آن را به عنوان بخشی از حقوق محاسبه می‌کنند و حق بیمه از آن کسر میشود.
شایان ذکر است؛ طبق قانون تأمین اجتماعی کمک هزینه زایمان برای فرزند چهارم به بعد پرداخت نخواهد شد. متقاضی دریافت کمک هزینه باید طی یک سال گذشته، حداقل ۶۰ روز کاری حق بیمه خود را پرداخت کرده باشد. در آخر حقوق مرخصی زایمان تنها به آن دسته از افراد پرداخت میشود که به‌هنگام تقاضای مرخصی مشغول به کار باشند، یا از مرخصی استحقاقی استفاده کنند.
سخن آخر
اگر اخذ این مرخصی برای شما میسر نیست، می‌توانید از یک وکیل کمک بگیرید. امید است که این مرخصی ذره‌ای از دغدغه‌ها و نگرانی‌های مادران شاغل بکاهد تا با آرامش خاطر و خیالی آسوده از بودن کنار نوزادشان لذت ببرند.
سؤالات متداول
۹ ماه مرخصی به مادر تعلق میگیرد.
بلی، برای پدران نیز میزان مشخصی مرخصی درنظرگرفته میشود. مرخصی زایمان در سال ۱۴۰۱ چند ماه است؟
آیا به پدر نیز مرخصی تعلق میگیرد؟