رفتار هر فرد در فضای مجازی اثرات زیادی دارد که کم‌تر از اثرات فضای حقیقی نیست. امروزه، پخش کردن یک خبر کذب یا مطلب اهانت آمیز در فضای مجازی بسیار تاثیرگذارتر نسبت به پخش آن در فضای حقیقی است. بنابراین قانون گذاران باید قوانینی محکمی را برای کنترل رفتار افراد در فضای مجازی تنظیم کنند. هتک حیثیت و نشر اکاذیب به دیگر افراد در فضای مجازی و حقیقی به یک اندازه جرم شناخته شده و فرد متخلف تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد.
در ادامه در این مقاله از سایت ایران وکالت قصد داریم به طور مفصل درمورد جرم هتک حیثیت و نشر اکاذیب و مصداق های آن پرداخته و با مجازات های آن آشنا شویم.
مطالب پیشنهادی: وکیل کلاهبرداری
هتک حیثیت و جرم نشر اکاذیب چیست؟
هتک به معنای ضربه زدن و شکستن می‌باشد و هتک حرمت یعنی زیر پا گذاشتن شخصیت معنوی و حیثیت افراد که منجر به آزار و اذیت افراد می‌شود. این عمل از طرق مختلف مثل رفتار، گفتار، نوشته و به اشکال مختلف (تهمت، افترا، توهین، بهتان و غیره) قابل انجام است.
در قانون مجازات اسلامی با توجه به ماده ۶۰۸ بطور کلی، این عمل جرم انگاری محسوب شده و باید تعیین مجازات صورت بگیرد و برای هر یک از مصادیق و زیر مجموعه های آن، به طور مجزا قوانین و مجازات‌های مخصوصی در نظر گرفته شده است.
در صورتی که این جرم در فضای مجازی و اینترنت انجام شود و از ابزارهای رایانهای برای آن استفاده شده و جزو جرائم رایانهای محسوب می‌شود؛ که قانون و جرایم آن مرتبط به جرایم رایانهای است. مطابق با ماده ۱۸ قانون جرایم رایانهای، سه رفتار به عنوان جرم نشر اکاذیب شناخته می‌شود که عبارت اند از:
- پخش کردن مطالب کذب و دروغ در فضای مجازی
- در دسترس دیگران قرار دادن و انتشار مطالب دروغ
- نسبت دادن یک رخداد دروغ و خلاف حقیقت
همچنین مطابق ماده ۱۶ این قانون، تغییر و تحریف هر گونه فیلم، عکس و صوت دیگری و انتشار آن با سیستم‌های رایانهای و مخابراتی موجب هتک حیثیت طرف مقابل شود جرم محسوب می‌شود و شخص خطا کار به حبس ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال محکوم می‌شود. در ادامه مقاله به طور مفصل به مبحث شرایط وقوع این جرایم می‌پردازیم.
شرایط وقوع جرم هتک حیثیت و نشر اکاذیب
برای اینکه فردی در زمینه هتک حیثیت و نشر اکاذیب مجرم شناخته شود، باید یکی از جرایم زیر را انجام داده باشد:
- کسی که از روی عمد و قصد خاصی مرتکب به جرم شود، مجرم شناخته می‌شود اما اگر شخصی سهوا و از روی اشتباه مطلبی را انتشار دهد، مجرم شناخته نمی‌شود.
- شخصی که مرتکب به جرم انتشار اکاذیب شده، باید از کذب بودن مطالب آگاه باشد. یعنی اگر شخصی مطالبی را انتشار دهد با این تصور که این مطالب حقیقت دارد، مرتکب جرم نشر اکاذیب نشده است. البته باید به این نکته توجه داشت که در قانون عبارت، راساً یا به نقل قول، به کار رفته و علم به دروغ بودن مطلب تنها شرط ارتکاب جرم نیست بلکه حتی اگر شخص در مورد صحت مطلب منتشر شده تردید داشته باشد؛ جرم به وقوع پیوسته است. نکته مهم این است که لازم نیست حتما مطلب دروغ از زبان خود شخص باشد و تنها نشرکردن مطلب کذب نیز برای تحقق جرم نشر اکاذیب کافی است.
- اگر ثابت شود که شخص با سوء نیت قبلی مرتکب جرم انتشار اکاذیب شده است و با تشویش اذهان عمومی و مقامات رسمی دست به کار بزند، حتی اگر شخص به هدف خودش هم نرسد، به دلیل نیت و قصدی که داشته مجرم شناخته می‌شود.
جمع بندی
حتما در انتشار مطالب خود در فضای مجازی و اینترنت توجه داشته باشید تا مشکلی برای شما در این زمینه پیش به وجود نیاید. برای مشاوره و مشورت بیشتر در این زمینه می توانید از مشاوره های وکیل کیفری متخصص از طریق سایت ایران وکالت بهره ببرید. تیم ما آماده کمک به شما در هر ساعت از شبانه روز است.
سوالات متداول
هتک حیثیت و نشر اکاذیب چیست؟
هتک حرمت به معنای زیر پا گذاشتن شخصیت معنوی افراد با روش هایی مانند تهمت، افترا و بهتان است.
چه رفتارهایی هتک حرمت به شمار می آید؟
۱-پخش کردن مطالب دروغ در فضای مجازی ۲-منتشر کردن مطالب دیگران در فضای مجازی بدون اجازه آنها ۳-نسبت دادن یک رویداد خلاف حقیقت