ارش نوعی دیه است که مبلغ‌اش در شرع مشخص نشده. بر طبق قانون مجازات اسلامی، هر جنایتی که بر عضو کسی وارد شود و از لحاظ شرعی مقدار خاصی برای آن تعیین نشده باشد، کسی که مرتکب این جرم شده باشد، باید ارش آن را بپردازد. تعیین آن برای فرد آسیب دیده بر اساس تعیین کارشناسی پزشکی قانونی و رای دادگاه است. برای پرداخت آن مهلتی وجود ندارد. با ما در ایران وکالت همراه باشید
افراد جامعه، علاوه بر تکالیف خود حقوقی نیز دارند. حقوق این افراد دامنه گسترده‌ای است، مثل حقوق مالی و جانی. هیچکس نمی‌تواند بی دلیل به دیگران آسیب بزند. در صورتی که افراد مرتکب هرگونه صدمه جانی یا مالی به افراد شوند مرتکب جرم شده‌اند و باید مجازات شوند که مجازات این افراد را قانون مشخص می‌کند.
یکی از مجازاتی که قانون برای افراد در نظر گرفته است، مجازات دیه است. دیه زمانی تعیین می‌شود که جرم مطابق با صدمه جسمی و جانی باشد. در بعضی مواقع قانون برای یک عضو خاص که آسیب دیده دیه تعیین نکرده در این صورت تکلیف فرد آسیب دیده چیست؟
ارش چیست؟
طبق ماده ۴۴۹ قانون مجازات اسلامی، ارش، دیه‌ای غیر مقدر است، که میزانش در شرع تعیین نشده. دادگاه نیز با در نظر گرفتن نوع و کیفیت جنایت صورت گرفته و تاثیر آن بر سلامت فرد مقدار آن را تعیین می‌کند. برای مثال به بیان ساده‌تر می‌توان گفت: در شرع اسلامی برای دیه تاندون دست دیه‌ای با مبلغ مشخص تعیین شده اما برای تاندون دست، دیه‌ای مشخص نشده.
در این صورت اگر فردی به تاندون دست دیگری آسیبی وارد کند باید به او ارش بپردازد. مطالبه آن شرایطی دارد که در ماده ۵۵۹ قانون مجازات اسلامی ذکر شده. طبق این قانون: چنانچه در اثر جنایت فردی صدمه‌ای بر عضو یا منافع وارد آید و برای آن جنایت در شرع دیه‌ای مشخص نشده باشد، ارش قابل مطالبه است.
تفاوت ارش و دیه
ارش و دیه شباهت‌هایی دارند و احکام آن‌ها شبیه به هم بوده، اما تفاوت‌هایی نیز دارند که در مطلب زیر تفاوت‌های آن‌ها را بیان می‌کنیم:
- یکی از مهم‌ترین تفاوت آن‌ها بدین صورت است که مقدار دیه در شرع مشخص شده اما ارش مقدار معینی ندارد و در شرع به سبب جنایاتی غیرعمد نفس، عضو و جنایات عمدی که قصاص ندارد بر اثر رای دادگاه مشخص می‌شود.
- مبلغ دیه برای مرد و زن تفاوت دارد اما در ارش مبلغ به یک میزان است.
- مبلغ ارش کمتر از دیه است.
نحوه محاسبه ارش
همان طور که در مطالب فوق گفته شد، مقدار آن در شرع مشخص نشده و تعیین مبلغ آن بر عهده قاضی است. نحوه محاسبه آن در دادگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مطلب زیر بیان کردیم:
فرمول محاسبه دقیق و مشخصی برای آن وجود ندارد. قضاوت آن بر اساس کارشناس پزشکی قانونی و میزان خسارتی که به فرد وارد شده است. قاضی مربوطه نوع و کیفیت جرمی که رخ داده را در نظر گرفته و با توجه به مبلغ کامل دیه انسان، مبلغ اش را تعیین می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم برای محاسبه دقیق‌تر آن، با وکیل دیه مشورت کنید.
مطالعه بیشتر: محاسبه دیه تصادف
مهلت و نحوه پرداخت آن چگونه است؟
در قانون برای دیه مهلت‌هایی معین شده که در جنایات عمدی یک ساله، شبه عمدی دو ساله و غیرعمدی سه‌ساله است اما از آنجایی که برای ارش مهلتی تعیین نشده مطالبه آن در هر زمانی ممکن است و کسی که به پرداخت آن محکوم شده باید آن را بپردازد.
انواع ارش
عیب
خریداری که کالایی را خریده و معیوب از کار درآمده. اگر در بازار ما به التفاوت قیمت سالم و معیوب با قیمتی که به عنوان بها پرداخت شده باشد متفاوت باشد، باید ما به التفاوت براساس قیمت پرداختی محاسبه شود.
بکارت
به مالی که برای جبران نقص وارده به کنیز در جهت برداشتن بکارت وی پرداخت شود می‌گویند. بنابراین ما به التفاوت قیمت کنیز بکر و غیر بکر به مالک آن پرداخت می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: شکایت نامه دعوا
کلام پایانی
ارش نوعی دیه است که در شرع بیان نشده و نحوه محاسبه آن بر اساس نظر کارشناسی پزشکی قانونی و قاضی مربوطه است. نحوه محاسبه آن به این صورت است که قاضی با در نظر گرفتن نظر کارشناس و میزان جنایات وارده و نوع جنایت، مبلغ آن را تعیین می‌کند. همچنین پرداخت آن مهلت مشخصی ندارد و قوانین آن با دیه متفاوت است.
سوالات متداول
مقدار ارش چگونه محاسبه می‌شود؟
مقدار آن برا اساس کارشناسی پزشکی قانونی و تصمیم قاضی دادگاه تعیین می‌شود.
چقدر مهلت برای پرداخت ارش وجود دارد؟
پرداخت آن با دیه متفاوت است و مهلتی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود.