قرارداد شراکت یک سند قانونی است، که نحوه عملکرد یک تجارت را تحت نظر دو یا چند نفر دیکته می‌کند. این قرارداد مسئولیت‌های هر یک از شرکا در کسب و کار، میزان مالکیت هر یک از شرکا و میزان سود و زیان هر شریک را مشخص می‌کند.
همچنین قرارداد شراکت در کار، شامل قوانینی در مورد نحوه مدیریت کسب و کار می‌شود و به سناریوهای بالقوه‌ای که می‌تواند بر تجارت تأثیر بگذارد، مانند مرگ شریک یا اینکه چگونه شریک می‌تواند شرکت را فسخ کند، می‌پردازد. در ایران وکالت هدف از قرارداد مشارکت، دریافت پاسخ‌های کتبی به سؤالات رایجی است که ممکن است در کسب‌وکار پیش بیاید.
انواع قرارداد شراکت
در ایران انواع مختلفی از قراردادهای مشارکتی قابل انعقاد است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قرارداد مشارکت در کار (تشکیلات در کار)
این نوع قرارداد شراکت بین کارفرمایان و کارکنان و یا بین پیمانکاران منعقد می‌شود و در آن شرایط شراکت در کار، غرامت و سایر موارد مرتبط تعیین می‌گردد.
قرارداد مشارکت مدنی با بانک
قرارداد شراکت مدنی بین یک شخص مدنی (مانند یک شخص یا یک شرکت) و یک بانک اطلاق می‌شود. این توافقنامه، شرایط و ضوابط مشارکت، از جمله سرمایه‌گذاری، مشارکت در سود و سایر جنبه‌های مرتبط را تعریف می‌کند.
قرارداد مشارکت در ساخت
این نوع قرارداد مشارکتی به طور خاص در پروژه‌های ساختمانی اعمال می‌شود، که شامل دو یا چند طرف است و طرفین در قرارداد مشارکت در ساخت نیروهای خود را برای اجرای یک پروژه ساخت‌وساز و به اشتراک گذاشتن خطرات و پاداش‌های مرتبط با یکدیگر متحد می‌کنند.
کاربردهای قرارداد شراکت
یک قرارداد شراکت کاری، پایه و اساس موفقیت در یک تجارت را ایجاد می‌کند. برای ایجاد یک توافق، باید با شرکای خود بنشینید و تصمیمات روشنی در مورد اینکه چه کسی چه نقشی را ایفا می‌کند، چگونه در کسب و کارتان تأمین مالی انجام می‌شود، چگونه سود و زیان را تخصیص می‌دهید، و نحوه رسیدگی به موارد جدید را اتخاذ کنید.
اگر این کار را انجام ندهید، به راحتی می‌توانید فرض کنید که همه در یک صفحه هستید، در حالی که واقعاً دیدگاه‌های بسیار متفاوتی برای نحوه عملکرد کسب و کار خود دارید. تضاد ایجاد شده می‌تواند شرکت شما را در مسیر شکست قرار دهد.
فراموش نکنید که همیشه در یک کسب و کار اختلاف نظر و تصمیمات دشوار وجود خواهد داشت. قرارداد شراکت کمک می‌کند تا اختلافات با شرکای خود را به حداقل برسانید و در صورت بروز اختلاف، دستورالعمل‌های روشنی را تعیین کنید.
بررسی مزایا قرارداد شراکت
قرارداد شراکت از مزایای زیادی برای صاحبان کسب و کار برخوردار است. چند مورد از اساسی‌ترین مزایا عبارتند از:
- طرح کلی کسب و کار
قرارداد همکاری تمام عناصر کسب و کار و نحوه مدیریت هر یک از شرکا را مشخص می‌کند، و به کاهش سردرگمی پس از راه اندازی کسب و کار کمک می‌نماید.
- مسئولیت‌های روشن
قرارداد شراکت به وضوح مسئولیت‌های شخصی را برای هر یک از شرکا از نظر سرمایه، سود، زیان و بدهی‌ها، علاوه بر مدیریت و نظارت تجاری تعیین می‌کند.
- میانجیگری
مزیت اصلی یک قرارداد مشارکت، توانایی آن در جلوگیری از بحث‌های آینده است. از آنجایی که تمام انتظارات و مسئولیت‌ها در قرارداد مشخص شده است، همه شرکا می‌دانند که برای انجام وظایف خود چه کاری باید انجام دهند.
نحوه نوشتن و شروط اصلی عقد قرارداد شراکت کاری
مانند هر قرارداد معمولی، قرارداد شراکت شما باید شامل برخی اصول باشد:
- نام تجارت
- شرح کسب و کار
- اطلاعات تماس برای کسب و کار و صاحبان
علاوه بر آن، شما باید جزئیاتی را برای پوشش تصمیمات و سناریوهای مهمی که در طول زندگی کسب و کار با آن روبرو خواهید شد، درج کنید. حداقل، قرارداد مشارکت شما باید شامل بندهایی برای رسیدگی به موارد زیر باشد:
- مالکیت
هر شریک چه مقدار از تجارت را در اختیار دارد؟ این معمولاً به عنوان درصدی از مالکیت شرکا در تجارت را مشخص می‌کند.
- تصمیم‌گیری
آیا هر تصمیمی باید به اتفاق آرا باشد؟ کدام تصمیمات را به حکومت اکثریت واگذار می‌کنید؟ شما باید در این بخش، دقیقاً نحوه تصمیم‌گیری در کسب و کار را شرح دهید تا مطمئن شوید که همه صداها به طور عادلانه شنیده می‌شوند و هیچ شریکی نمی‌تواند اعتبار تصمیمات را پس از تنظیم قرارداد شراکت مورد تردید قرار دهد.
- سهم سرمایه
هر شریک چقدر برای راه‌اندازی و اداره کسب و کار سرمایه گذاری می‌کند؟ اگر کسب‌وکار برای ادامه فعالیت به پول بیشتری نیاز داشته باشد، هر یک از شرکا چه مسئولیتی دارند.
- سود و توزیع
چگونه سود و زیان بین شرکا تخصیص داده می‌شود؟ جزئیات زمان و نحوه بازپرداخت مشارکت‌های شرکا، و زمان و نحوه دریافت توزیع سود را در این بخش بیان کنید.
- مرگ و ناتوانی
اگر شریکی فوت کند یا نتواند به فعالیت تجاری ادامه دهد چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا سایر شرکا حق خرید سود شریک خروجی را دارند؟ این بند را لحاظ کنید تا کسب و کار خود را برای شرایط غیرمنتظره آماده نمایید و همچنین در مورد احتمال ادامه حیات کسب و کارتان در درازمدت فکر کنید.
- انصراف یا اضافه شدن شریک
اگر کسی بخواهد شراکت را ترک کند، چگونه می‌تواند این کار را انجام دهد؟ تکلیف سهم و حق تصمیم‌گیری آنها چه می‌شود؟ چگونه کسب و کار مسئولیت‌های عملیاتی و مالی خود را جذب خواهد کرد؟ روال پذیرش شرکای جدید و تخصیص سود، زیان و مسئولیت به آنها چگونه است؟
شرایط فسخ قرارداد شراکت
فسخ قرارداد در ایران معمولا شامل شرایط زیر است:
- اخطار
شرکا باید از قبل به یکدیگر، اخطار کتبی در مورد قصد خود برای فسخ قرارداد مشارکت ارائه دهند.
- انحلال
با فسخ دارایی و بدهی شرکت منحل می‌شود و وجوه حاصله طبق شرایط توافق شده یا طبق قوانین بین شرکا تقسیم می‌گردد.
- اتمام
شرکت تضامنی به طور قانونی منحل می‌شود، شرکا از تعهدات خود در قبال یکدیگر رها می‌شوند و عملا رابطه شراکتی آنها پایان می‌یابد.
نحوه شکایت از شریک کاری
برای شکایت از شریک تجاری در ایران می‌توانید موارد زیر را درنظر بگیرید:
- گردآوری شواهد
جمع‌آوری شواهدی مبنی بر سوء رفتار یا نقض قرارداد توسط شریک تجاری، اولین قدم برای شکایت تجاری است.
- طرح شکایت
یک شکایت کتبی به مرجع مربوطه، با ذکر جزئیات شکایت و ضمیمه شواهد پشتیبان را ارائه کنید.
- کمک حقوقی
با مطالعه قرارداد جعاله برای آگاهی بیشتر می‌توانید از خدمات بهترین وکیل قرارداد متخصص در قانون تجارت استفاده کنید، تا شما را در روند شکایت راهنمایی کند و منافع شما را در حل و فصل اختلاف نمایندگی کند.
چگونه می توان مشکلات در قرارداد شراکت را حل کرد؟
در اینجا چند نکته وجود دارد که باید به آنها توجه کنید:
- توجه به جزئیات کلیدی
قراردادهای مشارکت معمولا شامل برخی از بنده‌های پیچیده در مورد موضوعات خاص است و افراد ممکن است این بنده‌ها را در صورت عدم درک کنار بگذارند.
- بررسی موافقتنامه توسط وکیل
قانون شراکت در کار می‌تواند بسته به صنعت مورد نظر شما متفاوت باشد، و قوانین دائما در حال تغییر هستند. بنابراین بهتر است قرارداد شراکت شما قبل از امضای سند، توسط بهترین وکیل قرارداد بررسی شود.
- اصلاح قرارداد در آینده
بدلیل تکامل مشارکت‌ها، اسناد حاکم باید به طور دوره‌ای به روز شوند. در غیر اینصورت، ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد که سند نتواند آنها را حل کند.
- تشکیل مشارکت‌های جداگانه برای سرمایه‌گذاری‌های جدید
ایجاد یک کسب و کار، پرهزینه و زمانبر است. گاهی‌اوقات وقتی یک شریک ایده‌ای برای یک کسب و کار جدید دارد، اولین فکر آنها این است که آن را بخشی از شراکت فعلی خود قرار دهند. با این حال، این امر شرکا را از تقسیم مسئولیت خود باز می‌دارد. بنابراین قرارداد مشارکت شما برای اداره مشاغل جدید، باید ساختاری متفاوت داشته باشد.
چه مواردی می‌تواند به عنوان شراکت در نظر گرفته شود؟
مواردی که می‌توان آنها را به عنوان مشارکت در نظر گرفت عموماً عبارتند از:
سرمایه‌گذاری‌های تجاری مشترک
زمانی که دو یا چند فرد یا واحد تجاری گرد هم می‌آیند تا به طور مشترک یک پروژه یا فعالیت تجاری را انجام دهند و سود و زیان را براساس شرایط توافق شده، تقسیم کنند.
مالکیت مشترک ملک
زمانی که دو یا چند نفر به طور مشترک مالک یک ملک یا دارایی هستند و در حقوق مالکیت، مسئولیت‌ها و سود یا زیان احتمالی مرتبط با آن دارایی سهیم هستند.
مشارکت‌های حرفه‌ای
افراد حرفه‌ای مانند وکلا، حسابداران یا پزشکان ممکن است برای همکاری و به اشتراک گذاشتن منابع، مشتریان و سود در حین انجام فعالیت‌های مربوطه، با یکدیگر شراکت کنند. این مشارکت‌ها تابع مقررات و دستورالعمل‌های حرفه‌ای خاص هستند.
چه تفاوتی بین شراکت تعاونی و شراکت مدنی وجود دارد؟
تفاوت اصلی بین مشارکت تعاونی و مشارکت مدنی در هدف و ماهیت اساسی آنها نهفته است. مشارکت تعاونی به واحد تجاری اطلاق می‌شود که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی تشکیل می‌شود تا به طور جمعی به فعالیت‌های اقتصادی برای منافع متقابل خود بپردازند.
هدف اولیه مشارکت تعاونی، ترویج ارزش‌های تعاونی، مانند تصمیم‌گیری دموکراتیک، توزیع عادلانه سود و حمایت متقابل از اعضا است. از سوی دیگر، شرکت مدنی به شرکتی اطلاق می‌شود که برای انجام فعالیت‌های تجاری یا تعهدات قراردادی متشکل از اشخاص ثالث است.
همچنین تمرکز اصلی آن بر انجام تجارت و ایجاد سود است. مشارکت مدنی توسط قانون تجارت ایران تنظیم می‌شود و تابع قوانین و مقررات حاکم بر معاملات تجاری است.
جمع بندی
قراردادهای مشارکت می‌توانند تعارضات احتمالی بین شرکا را حل کنند. ممکن است در مورد مسائلی مانند تقسیم مالکیت، نقش‌ها، مسئولیت‌ها و تقسیم دارایی، بدون شرایط و ضوابط مشخص، اختلاف نظر وجود داشته باشد.
در این حالت شرکا باید یک توافق رسمی امضا کنند تا اطمینان حاصل شود که هر دو طرف، کسب و کار را به درستی مدیریت می‌کنند و در عین حال از تعارضات شریک جلوگیری می‌کنند. زمانی که قراردادها مسائل را به اندازه کافی روشن نمی‌کنند، اختلافات می‌تواند منجر به مشکلات حقوقی پرهزینه، ضررهای مالی غیرضروری و خسارات قراردادی برای تمامی افراد شود.
سوالات متداول در خصوص قرارداد شراکت
این قرارداد به شما و شرکای تجاری شما درک روشنی از قوانین و ترتیبات اعمال شده در رابطه با تجارت، می دهد. تا زمانی که توافقی وجود نداشته باشد، همه شرکا برابر هستند و باید سود کسب و کار را به اشتراک بگذارند و زیان را پوشش دهند.
هدف اصلی و مهم قرارداد شراکت، توانایی حل تعارضات احتمالی بین شرکا است. جالب است بدانید که نام مشارکت، هدف و مکان جزو اهداف اصلی تشکیل قرارداد مشارکت نیستند. چرا به قرارداد مشارکت نیاز دارید؟
مهمترین ویژگی قرارداد مشارکت چیست؟