دلیل تعیین میزان نفقه زن خانه دار این است که اکثر زنان خانه‌دار، درآمدی از خود برای تأمین مخارج خودشان ندارند و در نظام خانواده ایرانی، تأمین معاش خانواده بر عهده مرد است. میزان نفقه زن خانه دار هرساله تغییر می‌کند و نرخ ثابتی ندارد و رابطه مستقیمی با تورم، میزان تحصیلات و شرایط خانوادگی زنان خانه‌دار دارد. حال در ادامه قصد داریم به بررسی میزان نفقه زن خانه دار و شرایط پرداخت نفقه بپردازیم. با ما در ایران وکالت همراه باشید.
مفهوم نفقه زن خانه دار چیست؟
منظور از نفقه زن خانه‌دار، برآوردن همه نیازهای متعارف و متناسب با شأن و وضعیت زنان خانه دار است، شامل مسکن، لباس، غذا، هزینه‌های درمان و دارو و مانند آن. حتی اگر زن، به دلایلی نیاز به خدمتگذار داشته باشد، مرد باید برای او فراهم نماید.
مرد باید نیازهای متعارف همسر خود را برطرف سازد و نکته مهم این است که در پرداخت نفقه و میزان نفقه زن خانه دار، این وضعیت زنان است که ملاک قرار می‌گیرد. به عبارتی توانمندی مرد در پرداخت نفقه شرط نیست؛ چراکه ممکن است شوهر، مردی فقیر و زن از خانواده‌ای ثروتمند باشد که در این صورت، میزان نفقه زن خانه دار، متناسب با شئونات زن پرداخت می‌شود و فقیر بودن مرد تأثیری در میزان نفقه زن خانه دار ندارد.
در چه شرایطی نفقه به زن خانه‌دار پرداخت می شود؟
مطابق با مواد قانون مدنی، برای اینکه نفقه به زنان خانه‌دار تعلق بگیرد، شرایطی باید وجود داشته باشد که می‌توان با بهره‌گیری از یک وکیل خانواده حاذق از قوانین این حیطه مطلع شوید. از مهم‌ترین این شرایط:
لازم است تا ازدواج زن و مرد دائم باشد. چراکه در ازدواج موقت، به زنان خانه‌دار (مگر آن که در شرایط ضمن عقد به آن اشاره شده باشد) نفقه تعلق نمی‌گیرد. البته در ازدواج موقت می‌توان پرداخت نفقه به زن را شرط نمود و درصورتیکه زن بدون مانع مشروع از شوهر تمکین نکند، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.
میزان نفقه زن خانه دار بر چه ویژگی هایی استوار است؟
نفقه زنان خانه دار بر نفقه اقارب (سایر اعضای خانواده) مقدم است. در واقع مرد در صورت توانایی مالی باید به خانواده خود نیز نفقه بپردازد. حال اگر نتواند هم نفقه همسر خود را بدهد و هم نفقه خانواده را، نفقه زن اولویت دارد.
در مورد میزان نفقه زن خانه دار، تمکن مالی شوهر شرط نیست و شوهر حتی اگر فقیر هم باشد، باید نفقه همسر خود را بپردازد؛ ولی در نفقه اقارب، فقر خانواده و البته تمکن مالی مرد، شرط است. درواقع نفقه زنان، یک تکلیف یک جانبه است و زنان خانه‌دار تکلیفی برای پرداخت نفقه به شوهر خود ندارد.
در چه مواردی مرد می تواند نفقه نپردازد؟
گرچه در قانون مدنی و کیفری ایران نسبت به پرداخت نفقه تأکید شده، اما در مواردی نیز به مردان اجازه داده شده است که از پرداخت آن خودداری کنند.
ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی می‌گوید: هرگاه زن بدون مانع مشروع وظایف زوجیت خود را انجام ندهد، شایسته‌ی نفقه نخواهد بود. پیشنهاد می شود قبل از هرگونه اقدام در این خصوص با یک وکیل مجرب مشورت کنید.
نفقه، حق قانونی یک زن است و اصل بر این است که نفقه شامل حال زوجه شود و صرفا در حالتی مرد می‌تواند نفقه را پرداخت نکند که ثابت کند زنش ناشزه است. (هر گاه زن از شوهر اطاعت نکند و وظایف خود را نسبت به او انجام ندهد، ناشزه نامیده می‌شود.) لازم است بدانید؛ برای اثبات نشوز، مرد باید دادخواست تمکین به دادگاه دهد و درصورت صدور رأی تمکین و عدم تمکین زن، در آن حالت زن ناشزه است و نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.
میزان نفقه زن خانه دار بر کدام ماده قانونی استوار است؟
به موجب ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی؛ در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است. بر اساس این ماده، شوهر در عقد دائم، مکلف به پرداخت نفقه بوده و در نکاح موقت چنین وظیفه‌ای بر عهده مرد نمی‌باشد.
همچنین به موجب ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی؛ نفقه زوجه، شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن، از قبیل مسکن، البسه، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و پرستار، در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا بیماری می‌باشد. بنابراین باید توجه داشت که نفقه تمامی نیازهای زن، حتی اثاثیه منزل را نیز در بر می‌گیرد.
پیشنهاد می‌شود مقاله ملاقات فرزند را مطالعه فرمایید.
میزان نفقه زن خانه دار چگونه تعیین می‌گردد؟
یکی از دغدغه‌هایی که این روزها در عقد نکاح دائم برای زوجین، به خصوص در هنگام بروز اختلافات مدنی به وجود می‌آید، این است که محاسبه میزان نفقه زن خانه دار در سال، چگونه خواهد بود؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که چون نرخ تورم در ایران هر ساله تغییر می‌کند و قاعدتا تعیین مبلغ نفقه نیز از این عامل تآثیر می‌گیرد، بنابراین میزان نفقه زن خانه دار نرخ ثابتی ندارد. لذا قانون گذار، مصادیق نفقه زنان خانه‌دار را در قانون گفته، اما در خصوص این که میزان نفقه زن خانه دار چقدر است، آن را منوط به شرایطی نموده است که کارشناسان دادگاه بر حسب شرایط، آن را تعیین می‌کنند.
میزان نفقه زن خانه دار چه مبلغی است؟
مبلغی که برای نفقه زن خانه‌دار تعیین می‌شود، به شکلی نیست که برای همه زنان به صورت یکسان تعیین گردد؛ بلکه با توجه به نیازهای مادی اقشار مختلف از بانوان، دارای تفاوت‌هایی با یکدیگر می‌باشند و شأن و وضعیت خانوادگی آن‌ها نیز متفاوت است. به همین دلیل است که اصولا، امکان تعیین مبلغ و میزان دقیق و نرخ ثابت نفقه زنان، نه تنها دشوار بوده، بلکه عملا نامقدور است.
کارشناس نفقه برای تعیین میزان نفقه زن خانه دار، تمامی شرایط و عوامل همچون سن و سال، جایگاه خانوادگی، میزان تحصیلات، وضعیت اجتماعی و شغلی زوجه و سایر عوامل تأثیرگذار را بررسی می‌کند و سپس با توجه به تمامی این موارد، مبلغ نهایی را تعیین کرده و به طرفین اعلام می‌نماید و درنهایت قاضی با در نظرگرفتن مبلغ اعلامی کارشناس، اقدام به صدور رأی مقتضی کرده و پس از آن، شوهر مکلف به پرداخت مبلغ تعیین شده خواهد بود.
ضمانت اجرایی پرداخت نفقه زنان خانه دار چیست؟
- ضمانت اجرای حقوقی نفقه زنان خانه‌دار
به موجب ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی؛ در صورتیکه شوهر از پرداخت نفقه همسر خود امتناع نماید، زن می‌تواند به دادگاه مراجعه نماید و دادگاه میزان نفقه زن خانه دار را تعیین و شوهر را به پرداخت آن محکوم می‌نماید.
حال در صورتیکه زن نتواند شوهر خود را به پرداخت مبلغ نفقه الزام نماید، می‌تواند از شوهر خود طلاق بگیرد. همچنین عدم پرداخت نفقه، می‌تواند یکی از عوامل مهم طلاق برای زن محسوب شود. پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری در اتلاف وقت مقاله مراحل طلاق از طرف مرد را مطالعه کنید. - ضمانت اجرای کیفری نفقه زنان خانه‌دار
به موجب ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی،؛ اگر مرد با وجود استطاعت مالی و تمکین همسرش نفقه‌ی او را نپردازد، دادگاه او را به حبس از سه ماه و یک روز تا پنج ماه محکوم می‌کند.
سخن آخر
قانون، در کلیه مناسبات و روابط شخصی و اجتماعی ما انسان‌ها حکم‌فرما و مدافع اصول عدالت است. از لحاظ قانونی؛ به محض وقوع عقد نکاح بین زن و مرد، شرط نفقه و میزان نفقه زن خانه دار، به عنوان تکلیفی بر عهده همسرش قرار می‌گیرد و عدم پرداخت نفقه زوجه، این حق را برای ایشان به وجود می‌آورد که از بستر قانونی علیه زوج طرح دعوی کند. قانون نیز به صراحت از حق شرط نفقه زوجه حمایت می‌نماید.
نحوه تعیین میزان نفقه زن خانه دار در سال ۱۴۰۱ چگونه است؟
قاضی دادگاه پس از احراز هویت شرایط برخورداری از نفقه زن، موضوع را به کارشناس نفقه ارجاع می دهد تا میزان نفقه زن خانه دار و مبلغ آن را تعیین کند.
شرایط تعلق نفقه زن چیست؟
عقد باید دائمی باشد. تمکین کامل زوجه وجود داشته باشد. ناشزه نبودن زن هم از شروط دیگر آن است.